واکاوی عوامل موثر بر قوت و ضعف فرهنگی-آموزشی در دانشگاه­های ایران و مهاجرت نخبگان با الهام از رمان« اپلای»

دانشگاه، نماد آموزش عالی کشور، در کنار ایفای وظایف علمی و پژوهشی خود که منجر به تولید علم و ثروت و توسعه می­گردد، نهادی بسیار تاثیرگذار بر فرهنگ جامعه است. از این منظر، داستان­نویسانی هم هستند که با موضوع رمان دانشگاهی، کوشیده­اند با زبان هنر و ادبیات به نقد فضای علمی و فرهنگی دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی کشور بپردازند. نرجس شکوریان­فرد از جمله نویسندگانی است که در سال 1397 رمان « اپلای » را نوشت. او در این رمان، سعی کرده است از رهگذر برنامه اعزام دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی به خارج کشور، برخی نقاط قوت و ضعف مسائل آموزشی و فرهنگی دانشگاه­­های ایران را برشمارد. وجود استادان متعهد و دانشجویان پرتلاش و با استعداد، نقش مهم بنیان خانواده ایرانی، عدم انگیزه تحصیل علم برای دانشجویان، دلایل خروج نخبگان از کشور، فقر امکانات دانشگاهی و استفاده نادرست از امکانات موجود، مشکلات اقتصادی و تحریم و توجه ناکافی به برنامه­ریزی بلندمدت، از مهمترین اهداف نویسنده بوده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی کوشیده است از رهگذر مطالعه و سنجش اطلاعات رمان «اپلای» به این پرسش پاسخ دهد که چه عواملی موجبات ضعف و رکود در فضای آموزشی و فرهنگی دانشگاه­ها و موسسات آموزشی عالی کشور را فراهم می­آورد؟ این رمان خوانشی نو از وضعیت فرهنگی و دانشگاهی کشور را نشان می­دهد و با زبان ادبی که مورد استقبال بیش­تر جامعه قرار می­گیرد، بر آن است تا این عوامل را واکاویی کند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که سرمایه­گذاری درست بخش دولتی و خصوصی در دانشگاه و توسعه پارک­های علم و فناوری و حمایت از طرح­های پژوهشی و توجه خاص به استعداد­ دانشجویان و تمرکز آنها بر اصول و ارزش­های دینی و میهنی، مانع خروج آنها از کشور و جذب سرمایه و به تبع آن موجب پیشرفت همه جانبه کشور در مسائل آموزشی و فرهنگی و شکوفایی اقتصاد و توسعه خدمات اجتماعی کشور خواهد شد.