تحریم‌های پسابرجامی و لزوم گسترش فرهنگ دانشگاهی با تاکید بر جایگزینی فضای مجازی بجای کاغذ در تحقیقات درسی

پایبندی جمهوری اسلامی به سند چند جانبه و بین‌المللی برجام باعث شکست پروژه آمریکایی – اسرائیلی ایران‌هراسی و افزایش منزلت و مشروعیت جهانی ایران گردید. به عبارتی اهداف برجام در بعد سیاسی تا حدود قابل توجهی تحقق یافت؛ اما با خروج آمریکا از تعهدات برجامی، در بعد اقتصادی غالب تحریم‌ها به قوت خود باقی است و همین وضع باعث گرانی تصاعدی و افزایش تورم محسوس در محیط داخلی کشور گردیده است. افزایش هزینه‌های چاپ و نشر به میزان قابل ملاحظه‌ای مقوله فرهنگ به‌ویژه فرهنگ دانشگاهی را تحت الشعاع خود قرار داده است؛ به‌نحوی که تالیفات دانشگاهی و خرید کتب در چند ساله اخیر افت داشته و دانشجویان غالبا سعی می‌کنند منابع را به صورت دست دوم یا از طریق دوستان ترم بالاتر تهیه نمایند؛ که این مشکل، مساله بنیادی پژوهش است که در صدد رفع و حل آن است. سوال نوشتار حاضر این است که چگونه بایستی از از شرایط پسابرجامی در حوزه پژوهش‌های دانشگاهی عبور کرد به‌گونه‌ای که فرهنگ دانشگاهی تحقیق و تالیف آسیب جدی نبیند به علاوه با افزایش هزینه‌های، چاپ و نشر فشار کمتری بر قشر دانشجو که اغلب از اقشار آسیب پذیر جامعه از حیث اقتصادی است؛ وارد شود؟ دستاورد مقاله این‌است‌که با توجه به این‌که تحقیق و تالیف جزو لاینفک فرهنگ دانشگاهی است نمی‌توان آن‌را تعطیل یا حتی تحدید کرد بلکه بایستی زمینه تالیفات را از مصرف کاغذ به فضای مجازی که سهم عمده‌ای در جهانی شدن دارد؛ سوق داد به نحوی که غالب تحقیقات دانشجویی و بررسی آن‌ها در محیط فضای مجازی انجام گردد. این راهبرد کارویژه‌ای دوسویه دارد. از طرفی هزینه‌های چاپ و نشر دانشجو کاهش یافته و تعدیل می‌شود و از سویی در هزینه‌های سوبسید دانشگاه برای تهیه کاغذ نیز صرفه‌جویی می‌گردد؛ و انگهی کمک به وضعیت بحرانی کشور است تا از شرایط تحریم عبور نماید. دستاورد سوم در راستای سیاست سبز است زیرا هر ساله هزاران درخت برای تهیه کاغذ مصرفی قطع می‌شوند که عوارض تخریبی زیست محیطی دارد. مصرف بهینه کاغذ، به‌مثابه احترام به بقای محیط زیست است. این پژوهش رهیافتی تحلیلی و انتقادی نسبت به وضعیت موجود دارد و مطالعه‌ای کتابخانه‌ای است.