مزایا، عوامل ایجادکننده و موانع دانشگاه تاب‌آور: مطالعۀ پدیدارشناسی

زمینه: دانشگاه‌ها در شرایط رقابتی و ناپایدار فعالیت می‌کنند. در این شرایط دائماً در حال تغییر، لازم است دانشگاه‌ها تاب‌آوری خود را ارتقاء دهند تا بتوانند با موقعیت‌های غیرمنتظره به طور موثر برخورد کنند، بحران‌ها را به خوبی مدیریت کنند و موفقیت‌های آینده را تضمین کنند. پژوهش‌های نسبتاً زیادی تاب‌آوری سازمانی را بررسی کرده‌اند ولی دانشگاه تاب‌آور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در شرایط متحول شوندۀ جامعه، دانشگاه‌ها برای بقاء و حفظ شرایط فعلی‌شان نیازمند توجه به شاخص‌های مورد نیاز برای تاب‌آوری هستند.هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ادراک دانشگاهیان از مزایا، عوامل ایجاد کننده و موانع تاب‌آوری دانشگاهی است.روش: طرح پژوهش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی بود. مورد مطالعه تمامی اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه بیرجند بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند به تعداد 23 نفر (13 نفر اعضای هیات علمی و 10 نفر کارمند) انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. پس از مصاحبۀ چهاردهم اشباع نظری داده‌ها حاصل شد اما به دلیل اعتباربخشی به داده‌ها فرآیند مصاحبه تا بیست و سومین نفر ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از راهبرد هفت مرحله‌ای collaizi و نرم‌افزار maxqda صورت گرفت.یافته‌ها: در تحلیل داده‌ها سه محور اصلی مزایا، عوامل ایجاد کننده و موانع تاب‌آوری شناسایی شدند: محور مزایای تاب‌آوری دانشگاهی با دو مضمون اصلی، حرکت در مسیر رسالت دانشگاه و ارتقا شرایط جامعه و هشت زیر مضمون فرعی؛ محور عوامل ایجاد کننده تاب‌آوری دانشگاهی شامل پنج محور اصلی، ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی اعضای مجموعه، مدیریت کارآمد، عوامل برون سازمانی، عوامل فیزیکی، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی، و بیست زیر مضمون فرعی؛ و محور موانع تاب‌آوری دانشگاهی با سه مضمون اصلی سطح ویژگی‌های فردی، سطح ویژگی‌های سازمانی و سطح برون سازمانی و سیزده زیر مضمون فرعی مطرح و تبیین شده است.نتیجه‌گیری: محورهای حاصل از این پژوهش می‌تواند در جهت تقویت تاب‌آوری دانشگاهی به کار گرفته شود. ساخت و اعتباریابی بستۀ آموزشی دانشگاه تاب‌آور برای آموزش مدیران و اعتباریابی مقیاس سنجش دانشگاه تاب‌آور در پژوهش‌های آینده توصیه می‌گردد.

benefits, causing factors and barriers of resilient university: a phenomenological study

background: universities operate in competitive and unstable conditions. in these constantly changing conditions, it is necessary for universities to improve their resilience so that they can deal with unexpected situations effectively, manage crises well, and ensure future success. relatively many researches have investigated organizational resilience, but less attention has been paid to the resilient university. in the changing conditions of the society, universities need to pay attention to the indicators needed for resilience in order to survive and maintain their current conditions.aim: the aim of the current research is to investigate the academics’ perception of the benefits, factors and obstacles of university resilience.methods: the research design was qualitative with a phenomenological approach. the study population was all the faculty members and employees of birjand university (iran), who were selected and interviewed by purposive sampling in the number of 23 people (13 faculty members and 10 employees). after the 14th interview, the theoretical saturation of the data was achieved, but due to the validity of the data, the interview process continued until the 23rd person. data analysis was done using collaizi’s seven-step strategy and maxqda software.results: three main axes of benefits, enabling factors and barriers to resilience have been identified: the axis of the benefits of academic resilience with two main themes, moving in the direction of the university’s mission and improving society’s conditions and eight sub-themes; the axis of the factors that create academic resilience including five main axes, moral and personality characteristics of the group members, efficient management, extra-organizational factors, physical factors, forecasting and planning, and twenty sub-themes; and the axis of university resilience barriers with three main themes of individual characteristics level, organizational characteristics level and extra-organizational level and thirteen sub-themes have been proposed and explained.conclusions: the results can be used to strengthen university resilience. the construction and validation of a university resilience training package and a resilient university scale are recommended in future researches.