تحلیل پدیدارشناختی ادراک نوجوانان تیزهوش کمتر موفق از شیوه‌های والدگری

یکی از اساسی‌ترین چالش‌های فراروی محققان علاقه‌مند به قلمرو روان‌شناسی تیزهوشی، فهمِ عمیق و بافتاری پدیده‌ تیزهوشان کمتر موفق، است. موافق با شواهد موجود، در پاسخ به چرایی پدیده‌ تیزهوشان غیرموفق، در یک تقسیم‌بندیِ کلان، علل فردی از علل بافتی، تمایز می‌یابند. در این پژوهش، محققان با الهام از آموزه‌های نظریه‌ سیستم‌های بوم‌شناختی اجتماعی و با اخذِ رویکردی پدیدارشناختی، با هدفِ اطلاع از نقش عنصر بافتاری شیوه‌های والدگری، تجربه‌ زیسته‌ نوجوانان تیزهوش غیرموفق را درباره‌ بافت والدگری‌‌شان، مطالعه کردند. 33 دانش‌آموزِ تیزهوش غیرموفق از مدارس سمپاد در دو استان تهران و گیلان، به صورت هدفمند، انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌ عمیق، گردآوری شدند. سپس، تحلیل متنی داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه‌ها به کمک رویکردِ پدیدارشناختی توصیفی و با استفاده از روشِ استویک کلایزی کین، انجام شد. نتایج با شمول 9 مضمونِ دگرشفقت‌ورزی در برابر دگرستیزه‌گری، پاسخگویی همدلانه در برابر عدم پاسخگویی همدلانه، مواجه‌گری فعالانه در برابر رویارویی‌های نا‌انطباقی، چند‌جانبه‌اندیشی در برابر تک‌وجهی‌نگری، فرآیندی‌نگری در برابر بازده‌اندیشی افراطی، یادگیری از تجارب منفی در برابر شکست هراسی، تاملی‌نگری در برابر تکانش‌گری، دگرگویی‌های مثبت در برابر دگرگویی‌های منفی و عدم قضاوت‌گری در برابر قضاوت‌گری و 69 زیرمضمون، ادراکِ نوجوانان تیزهوش غیرموفق را درباره‌ بافت والدگری‌شان، تصویرگری کرد. در مجموع، تعقیبِ رویکردی پدیدارشناختی به فهمِ پدیده‌ تیزهوشان غیرموفق با تاکید بر مشخصه‌های بافتار والدگری، مجموعه‌ای غنی از دانشی شامل شونده‌ نشانگرهای چندگانه‌ سازه‌ نوظهورِ و بسیطِ والدگری غیرتوانمندمحور تحصیلی را به مثابه‌ ترکیب ویژه‌ای از رفتارهای والدگری غیرمراقبت‌گر و همچنین مشوقِ سبکِ زندگیِ تحصیلیِ بازدارنده‌ سلامت در نوجوانان، فراهم آورد.

a phenomenological analysis of gifted underachievers’ perceptions of parenting practices

one of the most fundamental challenges facing researchers interested in the field of gifted psychology is deep and contextual understanding of the phenomenon of gifted underachievers. based on the available evidence, in response to the question of the existence of gifted underachievers, personal causes are distinguished from contextual causes within a macro-level classification system. in this study, inspired by the principles of socio-ecological systems theory, a phenomenological approach is employed to explore the lived experiences of underachieving gifted adolescents of their parenting context. thirty-three underachieving gifted students were purposively selected from sampad schools in tehran and guilan provinces. the data were collected through in-depth interviews, and textual analysis of the qualitative data obtained form interviews was conducted using a descriptive phenomenological approach and the stevick-colaizzi-keen method. the results included 9 themes, namely “compassion for others vs. criticism of others, empathic response vs. lack of empathic response, active coping vs. maladaptive encounter, multilateralism vs. unilateralism, process-oriented thinking vs. outcome-oriented thinking, learning from negative experiences vs. fear of failure, reflection vs. impulsivity, positive other-talk vs. negative other-talk and non-judgmentalism vs. judgmentalism,  and 69 sub-themes, which all depicted the perception of underachieving gifted adolescents of their parenting context. overall, adopting a phenomenological approach to understanding the phenomenon of gifted underachievers, while emphasizing the characteristics of parenting context, provides rich knowledge that identifies multiple determinants of the emerging and complex academic non-strength in the educational domain as a special combination of uncaring parenting behavior and motivation for an academic lifestyle which inhibits health in adolescents