مدلسازی اثرات نوسان و عدم اطمینان خطاهای روانشناختی بر تصمیم گیری‌های جمعی سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران

هدف: هدف پژوهش حاضر مدلسازی اثرات نوسان و عدم اطمینان خطاهای روانشناختی بر تصمیم گیری‌های جمعی سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران می‌باشد. روش‌شناسی: به منظور آزمون فرضیه ها، نمونه‌ای متشکل از 204 شرکت از بین شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک دوره 5 ساله از سال 1397 تا 1401 به روش حذفی سیستماتیک انتخاب گردید. داده‌های پژوهش به صورت ماهیانه و با رویکرد داده‌های ترکیبی جمع آوری شده و با استفاده از سه مدل رگرسیون خطی چندگانه که به روش‌های خودرگرسیونی واریانس ناهمسانی شرطی تعمیم یافته نمایی (egarch) و خودرگرسیونی واریانس ناهمسانی شرطی تعمیم یافته آستانه‌ای (tgarch) و به کمک نرم افزارهایexcel 2016 و eviews13 محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است. یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل از آزمون آماری فرضیه‌های پژوهش، نوسان شاخص خط روانشناختی و رفتار معاملاتی سرمایه گذاران بر بازده غیرعادی سهام تاثیر منفی و معنی داری دارد. همچنین نوسان شاخص خط روانشناختی بر حجم و دفعات معاملات غیرعادی سهام تاثیر مثبت و معنی داری دارد. اما نوسان رفتار معاملاتی سرمایه گذاران بر حجم و دفعات معاملات غیرعادی سهام تاثیر منفی و معنی داری دارد. نتیجه‌گیری: نتایج تحلیل مدل‌های واریانس ناهمسانی شرطی خودرگرسیونی نمایی و آستانه‌ای نشان دهنده عدم تقارن در تاثیر پذیری تصمیمات سرمایه گذاری جمعی از گذشته و نوسان گذشته خود می‌باشد که با نظریه چشم‌انداز که ادعا می‌کنند بازده‌های مثبت و منفی اثرات متفاوتی بر مطلوبیت سرمایه گذاران دارد مطابقت دارد.

modeling the effects of volatility and uncertainty in psychological errors on collective decision-making of investors in the iranian capital market

objective: the aim of the present study is to model the effects of volatility and uncertainty in psychological errors on the collective decision-making of investors in the iranian capital market. methodology: to test the hypotheses, a sample consisting of 204 companies from those listed on the tehran stock exchange was selected using the systematic elimination method over a 5-year period from 2018 to 2022. the research data were collected on a monthly basis with a panel data approach and were analyzed using three multiple linear regression models. these models were calculated using the exponential generalized autoregressive conditional heteroskedasticity (egarch) and threshold generalized autoregressive conditional heteroskedasticity (tgarch) methods, with the help of excel 2016 and eviews13 software for statistical analysis. findings: according to the results of the statistical tests of the research hypotheses, the volatility of the psychological error index and investors’ trading behavior has a significant and negative impact on abnormal stock returns. additionally, the volatility of the psychological error index has a significant and positive impact on the volume and frequency of abnormal stock trades. however, the volatility of investors’ trading behavior has a significant and negative impact on the volume and frequency of abnormal stock trades. conclusion: the results of the analysis of the egarch and tgarch conditional heteroskedasticity models indicate asymmetry in the influence of collective investment decisions from past data and past volatility, which is consistent with the prospect theory that claims positive and negative returns have different effects on investor utility.