شیمی - کانی شناسی تورمالین در رگه های کوارتز- تورمالین توده گرانیتی شاهکوه (شرق ایران )

تعداد 27 نمونه از تورمالین رگه های کوارتز - تورمالین ، گرانیتهای گرایزنی و میکروگرانیتهای لوکوکرات توده گرانیتوئیدی شاهکوه ( شرق ایران ) بوسیله دستگاه الکترون میکروپروب cambex sx50 ‌ مورد تجزیه قرار گرفتند . نتایج حاصل نشان می دهند که نمونه های تورمالین مورد مطالعه از نوع شورل ( schorl ) بوده و سنگهای رسوبی سازند شمشک موجود در حاشیه شمالی توده نفوذی که خود میزبان تعدادی از رگه های کوارتز - تورمالین نیز می باشند ،‌از طریق تامین عناصر fe, mg, ai, ca و احتمالا b موردنیاز در تشکیل تورمالین این رگه ها نقش مهمی داشته اند . تغییرات نسبت ( feo*+mgo) /feo*) تورمالین رگه های مذکور نیز نشان می دهند که هرچه محل این رگه ها از سنگهای رسوبی فاصله بیشتری داشته باشد از مقدار این نسبت کاسته می شود . این امر نشان می دهد که رگه های کوارتز - تورمالین که سنگهای رسوبی را قطع می کنند . با منبع سیال تغذیه کننده خود نزدیکتر بوده و بنابراین منبع مواد مورد نیاز برای تشکیل آنها احتمالا در این سنگها قرار داشته و یا از آنها عبور نموده است . همچنین نتایج الکترون میکروپروب نشان می دهند که قلع به عنوان یک عنصر مهم در ساختمان تورمالین رگه ها حضور دارد . تصاویر تهیه شده از توزیع پرتوایکس sn در کانی های مورد بررسی نشان می دهند که قلع گاهی اوقات به عنوان یک عنصر فرعی و به صورت پراکنده در ساختمان کانی حضور دارد . مورد اخیر بیانگر تشکیل کاسیتریت متقدم بر تورمالین است . قرار گرفتن ترکیب تعدادی از تورمالین رگه ها در زیر خط شورل - دروایت در نمودار مثلثی ai50 fe50 - ai - ai50 mg50 نیز بر جانشینی ai بوسیله fe+3 در یک محیط اکسیدان - که محیط مناسبی برای تشکیل کاسیرتیت نیزمی باشد - دلالت دارد .