تاثیر عوامل فرامادی در نظام هستی: عاملیت الهی در قرآن

محدود نبودن علل تاثیرگذار در عالم هستی به علل طبیعی و اعتقاد به عوامل فراطبیعی از ویژگی‌های انسان خداباور است و همین امر امید به زندگی و مواجه با پیشامدها را به شکل دیگری رقم می‌زند. میزان باور به این اندیشه تا بدان جا است که از نگاه برخی در مقارنه میان اثرگذاری عامل طبیعی و عامل فراطبیعی این امکان وجود دارد که عامل طبیعی تحت نفوذ عاملی قوی‌تر تاثیر خویش را از دست بدهد و این در حالی است که تاثیر عامل معنوی و فراطبیعی قطعی است. در این راستا از مسائلی که ذهن دین‌پژوهان را به خود معطوف داشته تحلیل رابطه میان قوانین طبیعی تخلف‌ناپذیر و تاثیرگذاری عوامل فراطبیعی در گستره نظام آفرینش است. اندیشه‌های متفاوتی در این میان مطرح شده است؛ برخی اصالت را به عوامل فراطبیعی داده و قوانین نظام خلقت را اعتباری پنداشته‌اند. انکار علل فراطبیعی و اصالت دادن به قوانین مادی نگرش دیگری است. برخی نیز با پاسداشت قوانین طبیعی، تاثیر عوامل فراطبیعی را توامآن پذیرفته‌اند.بدین منظور نوشتار حاضر با روش تحلیلی–اسنادی کوشیده است تا با نگرشی جامع بر آیات قرآن کریم به اعتبارسنجی جریان‌های فکری در مواجهه با اثر گذاری عوامل فرامادی در عالم هستی بپردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که از منظر قرآن کریم عاملیت الهی به عنوان نیرویی فرامادی با اتکای بر نظام علیت امری انکارناپذیر است؛ بدین معنا که فرایند تاثیرگذاری اسباب فرامادی و معنوی در پیدایی یا نابودی پدیده‌ها با استخدام علل طبیعی صورت می‌پذیرد.

the influence of metamaterial factors in the world: divine agency in the qurʾān

not limiting the influencing causes in the universe to natural causes and believing in supernatural factors is one of the characteristics of a god-believing person, and this determines life expectancy and facing events in a different way. the degree of belief in this idea is to the extent that, from the point of view of some, in the comparison between the effect of the natural factor and the supernatural factor, there is a possibility that the natural factor will lose its effect under the influence of a stronger factor, and this is while the effect of the spiritual and supernatural factor is certain. in this regard, the analysis of the relationship between inviolable natural laws and the influence of supernatural factors in the scope of the creation system is one of the issues that have focused the minds of religious scholars. different ideas have been raised in this; some have given authenticity to supernatural factors and considered the laws of the creation system to be valid. denying supernatural causes and giving originality to material laws is another attitude. some have also accepted the influence of supernatural factors by observing the natural laws. for this purpose, the present article has tried to validate the intellectual currents in the face of the influence of supernatural factors with a comprehensive approach to the verses of the holy qurʾān. the universe will pay. the findings show that from the perspective of the holy qurʾān, divine agency as a transcendental force relying on the system of causality; it is undeniable; this means that the process of influencing supernatural and spiritual causes in the creation or destruction of phenomena takes place by employing natural causes.