تاثیر غلظت‌های مختلف توفوردی و محیط‌کشت ms بر ‌کالوس‌زایی قطعات گره‌دار rosa canina l.

به منظور بهینه‌سازی گیاه دارویی نسترن وحشی (rosa canina l.) به‌عنوان مهم‌ترین پایه گل رز و نیز با هدف دست‌یابی سریع به کالوس مناسب جهت استفاده از مزایای ویژه‌ی آن، تحقیق حاضر انجام پذیرفت. بدین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با دو فاکتور محیط‌کشت (1/2 ms و 1/4 ms) و غلظت‌های مختلف توفوردی (0، 1، 5/2، 4 و 5/5 mgl-1)، در چهار تکرار انجام شد. قطعات گره دار 5/1 سانتی‌متری از قسمت میانی شاخه‌های فرعی میانه تاج درختچه ای در مرحله میوه دهی تهیه شدند. ارزیابی نتایج، یک ماه پس از کشت، بر اساس تغییر شکل (آمادگی برای ورود به مرحله تولید کالوس) و کالوس‌زایی ریزنمونه‌ها صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که بیشترین درصد ریزنمونه‌ تغییر شکل یافته مربوط به 1/2 ms بوده است. غلظت چهار mgl-1 توفوردی، بیشترین درصد ریزنمونه تغییر شکل‌یافته در ناحیه اطراف جوانه و غلظت 5/2 mgl-1 آن، بیشترین درصد ریزنمونه تغییر شکل‌یافته در دو سر و سرتاسر ریزنمونه را نشان دادند. هم‌چنین، بیشترین‌ درصد ریزنمونه کالوس‌زا در یک سر و دو سر ریزنمونه در تیمار فاقد هورمون مشاهده شد. بیشترین وزن تازه و خشک کالوس متعلق به غلظت‌های بیشینه توفوردی و تیمار‌ 1/2 ms حاوی 5/2 mgl-1 بود. پدیدار شدن کالوس در قاعده برگچه‌های متصل به محور برگ گیاهچه‌های درون شیشه‌ای (هم‌زمان با زرد شدن برگ‌) مستقر بر ریزنمونه تنها متاثر از کاربرد توفوردی نبود. ظهور این پدیده به احتمال زیاد حاکی از اهمیت غلظت ترکیبات محیط‌کشت (آلی و معدنی) و زمان اخذ ریزنمونه (تعیین‌کننده تعادل هورمون‌های درونی و میزان ذخیره کربوهیدرات) می‌باشد.