بررسی مورفولوژی بذر در برخی گونه های ثعلب خاکزی ایرانی

خانواده ثعلبیان بزرگ ترین خانواده گیاهان گلدار می باشد. در بین ثعلب ها، گونه های خاکزی دارای غده های گوشتی زیرزمینی می باشند که برای تهیه بستنی های سنتی و نیز تهیه نوشیدنی های ویژه مورد استفاده قرار می گیرد. ثعلب ها دارای بذرهای بسیار ریز می باشند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست. خصوصیات مورفولوژیکی بذر ثعلب ها ویژگی های بسیار مهمی می باشد که در رده بندی و شناسایی جایگاه گیاهشناسی جنس ها و گونه های ثعلب نقش مهمی ایفا می کند. در مطالعه حاضر خصوصیات ریخت شناسی 5 گونه ثعلب خاکزی شامل dactylorhiza umbrosa، himantoglossum affine، orchis mascula، orchis simia و orchis coriophora توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد بررسی قرار گرفت. بزرگ ترین بذرها (233.2 میکرومتر) مربوط به گونه d. umbrosaبود در حالی که o. simia کوچکترین بذرها را دارا بود. گونه های ثعلب از نظر صفات مورد بررسی (طول بذر، عرض بذر، نسبت طول به عرض بذر، رنگ پوشش بذر، طول حفره‌های بذر، نسبت طول بذر به طول حفره، تعداد کل حفره‌های بذر، تعداد حفره محور عمودی و شکل بذر) تفاوت های قابل ملاحظه ای نشان دادند و دندروگرام حاصل به خوبی گونه ها را از هم تفکیک نمود. نتایج نشان داد که صفات مربوط به بذر می تواند به عنوان معیاری مناسب در رده بندی ثعلب مورد استفاده قرار گیرد. در مجموع دو گونه o. mascula و o. simia با فاصله ژنتیکی کمی در کنار هم قرار گرفتند در حالی که 3 گونه دیگر در یک زیرکلاستر قرار گرفتند.