اثر ترکیب سطوح مختلف 2,4-d و bap در محیط‌کشت 1/4 ms بر برخی خصوصیات کالوس‌زایی قطعات گره‌دار شاخه فرعی میانی نسترن وحشی

پژوهش حاضر در راستای دست‌یابی به روش مناسب ریزازدیادی گیاه دارویی نسترن وحشی (rosa canina l.) به‌عنوان مهم‌ترین پایه گل رز انجام پذیرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با دو فاکتور bap با غلظت های (صفر، 75/0، 5/1، 25/2 و سه mgl-1) و 2,4-d با غلظت های (صفر، 5/1، 5/2، چهار و 5/5 mgl-1) در محیط کشت ms 1/4 در چهار تکرار (هر تکرار شامل دو ریزنمونه) انجام شد. نمونه ها در اواسط فصل پاییز از قسمت میانی ساقه های فرعی میانی درختچه ای در مرحله میوه دهی (قرمز پررنگ) تهیه شدند، قطعات گره دار 5/1 سانتی متری با اتانول 70 درصد به‌مدت یک دقیقه و هیپوکلریت سدیم 10 درصد به‌مدت 15 دقیقه ضدعفونی و سپس آب شویی شدند. نمونه ها در اتاق رشد در دمای 23 تا 25 درجه سانتی گراد و دوره فتوپریودی 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه داری شدند. پس از گذشت سه ماه از تاریخ کشت و بدون انجام هیچ گونه واکشتی، آزمایش متوقف گردید. نتایج نشان داد؛ در محیط‌کشت 1/4 ms، افزایش غلظت 2,4-d موجب افزایش دو شاخص وزن تازه و خشک کالوس و افزایش غلظت bap موجب کاهش دو شاخص مذکور می شود. تیمار دارای 5/2 mgl-1 2,4-d به‌علاوه 75/0 mgl-1 bap، تیمار دارای 5/5 mgl-1 2,4-d به‌علاوه 25/2 mgl-1 bap و هم‌چنین تیمار دارای 5/5 mgl-1 2,4-d به‌علاوه 75/0 mgl-1 bap بیشترین وزن تازه و خشک کالوس را داشتند. در ضمن، کالوس های به‌دست آمده دارای بافتی با سفتی متوسط (ترد)، ناصاف (گره‌دار) و به رنگ سفید برفکی آمیخته به سبز کم‌رنگ بودند، روی برخی از کالوس‌ها لکه های صورتی نیز مشاهده شد.