استفاده از بستر های جایگزین آگار جهت کشت درون شیشه ای ثعلب سایه پسند dactylorhiza umbrosa

ثعلب سایه‌پسند از گروه ارکیده های خاکروی مناطق معتدله است. غده های زیرزمینی این گونه در صنایع داوریی و غذایی کاربرد دارد به همین دلیل به صورت بی رویه از منابع طبیی برداشت می شود که آن را در معرض انقراض قرار داده است. در پژوهش حاضر گیاهچه های کشت بافتی این گیاه در چهار نوع بستر کشت شامل آگار، آگار + ذغال فعال، ماسه، و آگار + ماسه به عنوان تیمار کشت شدند که هر سه هفته یکبار همگی با استفاده از 4 میلی لیتر محیط کشت مایع فاست تغییر یافته برای تغذیه گیاهان غنی می شدند. بررسی نتایج پس از گذشت 58 روز از اعمال تیمار ها نشان داد که بطورکلی طول غده در محیط های تیره دارای ماسه و یا ذغال فعال بهتر بود و محیط دارای بستر ترکیبی آگار + ماسه تفاوت معنی دار با تیمار آگار داشت که علت آن می تواند تداوم تغذیه در بستر ماسه توسط محیط حاوی آگار باشد. تیمار آگار دارای بیشترین تعداد ریشه سیاه بود که می تواند بدلیل عبور راحت طیف های نور از بستر کشت نیمه جامد آگار و تاثیر منفی آن روی بقای ریشه باشد. قطر ریشه در محیط دارای آگار + ذغال فعال نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. به نظر می رسد ذغال علاوه بر جذب مواد مضر با تاریک ساختن بستر کشت و محدود ساختن ورود طیف های مختلف نور در این مورد تاثیر داشته است. با توجه به نتایج می توان گفت تغییر بستر کشت با توجه به اثرگذاری مثبت بر رشد اندام زیر زمینی ارزشمند ثعلب می تواند بطورخاص مورد توجه قرار گیرد.