چالش های اجتماعی- اخلاقی ناشی از تهدیدات فضای مجازی با تا کید بر پدیده «انزوای مدرن » هیکیکوموری 1 در جامعه ژاپن

«هیکیکوموری» در لغت به‎معنای «بهسمت درون کشیدهشدن» است و در فرهنگ امروزینِ ژاپن پدیده اجتماعی نوینی است که به شدیدترین نوع انزوای اجتماعی منجر میشود. اثرات این پدیده اجتماعی در بین افرادِ دارای اعتیاد به استفاده از فضای مجازی، به‌صورت رفتارهای رهاکردن زندگی معمولی و عدم‎تمایل به حضور در مدرسه و محل کار دیده‌ می‌شود. البته این انزوا، ‌علاوه بر جنبه های فردی، دارای ابعاد اخلاقی و اجتماعی نیز بوده و تبعات اجتماعی آن نیز در نظر گرفته می شود . هدف از انجام این تحقیق، بررسی علل ایجاد این پدیده در ژاپن و بهره‌گیری از تجربه این معضل برای مطالعه در جامعه ایران است. این تحقیق با روش توصیفی-‎تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی انجام گرفته است. براساس یافتههای پژوهش، دو مسئله مهم در ایجاد این انزوا دارای اهمیت ویژهای هستند:1. سیستم آموزشیِ سختگیرانه ژاپن که در این وضعیت دانش‌آموزان بهعنوان آیندهسازان کشور، انزوا پیشه میکنند و از ادامه تحصیل سر باز میزنند و جز با کاربران فضای مجازی و والدین خود از ارتباط با سایر افراد جامعه اجتناب میکنند و دیگری الگوی تک‎فرزندی است که باتوجه به نقش سنتی، فرزندان در هنگام میانسالی به بعد باید نقش حمایتی مهمی را برای والدین خود ایفا کنند و با توجه به انزوای ناشی از اعتیاد به اینترنت، فرصتهای شغلی از دست میرود و از عهده انجام نقش خود بازمیمانند. جامعه سنتی ژاپن در طول تاریخ با تاکید بر خانواده، حمایت از والدین را مورد تایید قرارداده است و این حمایت و احترام در طی نسلهای متمادی باقی مانده است. یافتههای مشابهی از وجود این پدیده در میان نسل جدید کشور ما نیز بهدست آمد. ازنظر نگارنده افزایش آگاهی و مسئولیتپذیریِ والدین در برابر فرزندان، ‌تقویت سواد رسانهایِ دانشآموزان (و والدین)، برنامهریزی مناسب برای پُرکردن اوقات فراغت دانشآموزان و کاهش فشارهای روانی مدارس و خانوادهها بر دانشآموزان می‌تواند در پیشگیری و اقدام بهموقع جهت مقابله با این معضل فرهنگی، ‌بهداشتی، اخلاقی و اجتماعی مفید باشد