رشد اخلاقی کودکان در کشا کش رسانه و خانواده

از دیرباز ارتقای سطح اخلاقی جامعه و انتقال ارزش‌های اخلاقی به نسل جدید، دغدغه اندیشمندان و رهبران جوامع بوده است. شناسایی عوامل و نهادهای تاثیرگذار بر رشد اخلاقی کودکان و نوجوانان گامی ضروری در راستای این دغدغه است. خانواده همیشه به عنوان سنتی‌ترین و قدیمی‌ترین نهاد موثر بر تربیت اخلاقی و رشد اخلاقی کودکان، کانون توجه بوده است. اما امروزه خانواده به‌صورت محیطی بی‌رقیب و خالی از عوامل برون‌خانوادگی عمل نمی‌کند، بلکه رسانه (به خصوص تلویزیون) به مثابه یکی از اعضای خانواده، بر رشد اخلاقی کودکان تاثیر می‌گذارد. این دو نهاد (رسانه و خانواده) در محیطی واحد (خانه) در فرایندی تعاملی بر رشد اخلاقی کودکان تاثیر می‌گذارند. موضوع پژوهش حاضر، آشکارسازی بخشی از آثار تربیتی برهم‌کنش رسانه (با تاکید بر تلویزیون) و خانواده است. برای چنین هدفی،‌ ابتدا مروری بر چالش‌های خانواده در امر تربیت نسل جدید داشته‌ایم و آنگاه به دو اثر ویژه برهم‌کنش این دو نهاد یعنی شکاف نسلی و زوال کودکی پرداخته‌ایم. در انتها به عنوان راه‌کاری برای کاهش شکاف نسلی و زوال کودکی، عنصر «وساطت والدین» را در تماشای تلویزیون توسط کودکان مورد واکاوی قرار داده‌ایم. حاصل پژوهش آن است که به هر میزان که مصرف رسانه‌ای فرزندان، بدون همراهی والدین باشد، بیشتر شاهد دو پدیده «شکاف نسلی» و «زوال کودکی» خواهیم بود. از میان انواع وساطت والدین، وساطت فعال، بیش از سایر انواع، شکاف نسلی و زوال کودکی را کاهش می‌دهد. در این پژوهش برای شناسایی چالش‌ها و مسائل خانواده‌ها در زمینه تربیت نسل جدید، به سوالات مطرح‌شده از مرکز ملی پاسخگویی و نیز تجربه زیسته پژوهشگر متوسل شده‌ایم و از روش کتابخانه‌ای برای معرفی آثار برهم‌کنش رسانه و خانواده و نیز راه کاهش آثار منفی بهره برده‌ایم