مبانی اخلاقی برنامه سازی انتقادی در رسانه ملّی

در طول تاریخ بشریت هیچ‎کدام از افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و جامعه کامل نبوده‌اند و طبیعتاً از آنها خطاها، سوء‎نیت‌ها، عملکردهای ضعیف و نابه‎جا و اشتباهات مکرر سرزده است. البته لازم به ذکر است که بنابر اعتقادات ما شیعیان، معصومین(عع) دارای عصمت و از هرگونه گناه، خطا و حتی ترک اولی مبرا بوده اند؛ اما سایر افراد جامعه، مشمول قاعده کلی «انسان ممکن‎الخطاست» هستند. وقتی این اشتباهات از افراد یا نهادهایی با مخاطبان بیشتر سر می زند، نابخشودنی تر خواهد بود؛ زیرا احتمال تاثیر مخرب آن بیشتر است. یکی از بهترین راه‌ها برای کاستن اشتباهات و خطاها، نقد است. رسانه ملی به عنوان پرمخاطب‌ترین رسانه کشور می‌تواند با تولید برنامه‌های نقد، عملکردهای موجود در جامعه را مورد ارزیابی قرار دهد و با در جریان قراردادن مخاطب، از خودِ او برای بهبود وضع موجود استفاده کند. باتوجه‎به کثرت مخاطبان، حساس بودن مسئله نقد و اثرات آن باید برنامه‌های انتقادیِ رسانه ملی با دقت فراوان تولید شوند. از طرفی در جامعه اسلامی که رسانه‌ آن داعیه تطابق با شرع و اخلاق را دارد، لازم است تا مبانی اخلاقیِ نقد و برنامه‌های انتقادیِ رسانه ملی بررسی شوند. این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی استنباطیِ موضوعات اخلاقیِ مرتبط با نقد مانند غیبت، تهمت، هجاء مومن، اشاعه فحشا و.. می پردازد و پس از تلفیق آن با مبانی برنامه سازی، رسانه اصولی را به برنامه‎سازان ارائه می‌دهد تا بتوانند از آن در ساخت برنامه‌های انتقادی استفاده کنند. حضور فرد موردنظر در برنامه‌های انتقادی، پرهیز از کلمات منفی و دارای قبح عرفی در برنامه، نداشتن سوء‎ظن و ... ازجمله اصولی است که باید در برنامه‎سازیِ نقد رعایت شوند