شاخصه های اخلاقی مناظرات سیاسی رسانه ای در پرتو مناظرات امام صادق و امام رضا

مناظرات سیاسی و غیرسیاسی ازجمله جذاب ترین و پرمخاطب ترین برنامه های تلویزیونی جهان هستند. این ژانر رسانه ای اگرچه در دوران انتخابات مخاطب گسترده و جذابیت خاصی دارد، اما قابلیت های مناظره موجب شده که در کشور ما درباره دیگر موضوعات نیز برای افزایش آگاهی، آموزش و اطلاع‎رسانی به مخاطبان و نیز شفافیتِ مواضع و چندصدایی و تضارب‎آرا از آن استفاده شود. این مقاله با روش توصیفی-‎‎تحلیلی و با شناسایی مهم ترین نقاط قوت و ضعفِ مناظرات سیاسیِ رسانه ملی ازمنظر اخلاقی و با الهام گیری از سیره امام صادق(ع) و امام رضا(ع) در مناظراتِ این امامان بزرگوار با مخالفان، به تشریح، تبیین و شناساییِ شاخصه های اخلاقی مناظرات سیاسی و رسانه ای به‎منزله منشور و تعهد اخلاقیِ رسانه و پیام‎رسانان مناظره (طرف های شرکت‎کننده در مناظرات) به خصوص مناظرات سیاسی و انتخاباتی می پردازد. یافته های این مقاله نشان‎دهنده مهم ترین آسیب های مناظرات سیاسی و انتخاباتیِ گذشته می‎باشد که ازجمله این آسیب‎ها ایجاد التهاب در جامعه، ایجاد کدورت و کینه، سیاه نماییِ وضع جامعه (گذشته و حال)، تکیه بر شایعات، ضعف جنبه منطقیِ مباحث، احساسی‎شدن و عصبی‎شدن طرفین مناظره، تخریبی‎شدن بحث ها، ایراد اتهامات بی اساس و اثبات‎نشده می‎باشد. مهم ترین الزامات مناظره رسانه ایِ اخلاق‎مدار با الهام از مناظرات امام صادق(ع) و امام رضا(ع) عبارت‎اند از: حفظ حرمت افراد، عدم‎جانبداری، احترام و ادب، ممنوعیت به‎کاربردن عبارات سخیف و غیرمودبانه، ممنوعیت استفاده از واژه های کنایه آمیز و مبهم، ممنوعیت استفاده از حرکات دست و صورت برای تحقیر رقیب، ممنوعیت تاکید بر خطاهای گفتاریِ طرف مقابل، پرهیز از تکیه بر اخبار غیرموثق و نیمه‎موثقِ شنیده‎شده، پرهیز از اتهام‎زدن و واردکردن اتهاماتِ متقابل بدون دلیل و سند قانونی و حقوقی، پرهیز ازطرح مسائل مربوط به اشخاص غایب و بیان نام افراد غیرحاضر، پرهیز از نزاع کلامی و مراء، پرهیز از احساسی و عصبی‎شدن و تضعیف جنبه منطقی مباحث، رعایت صراحت و شفافیت، جدّیت در پاسخ گویی و پرهیز از فرافکنی