اختلافات کشورهای ساحلی دریای خزر مانعی بر شکل گیری اقتصاد کامل انرژی در عصر پساشوروی: مروری تاریخی (1991-2003)

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اواخر سال 1991 میلادی، چهار دولت مستقل در حاشیه‌ی دریای خزر شکل گرفت: آذربایجان، قزاقستان، فدراسیون روسیه و ترکمنستان. بنابراین ناگهان، تعداد دولت های ساحلی از دو کشور به پنج کشور (با احتساب ایران) افزایش یافت. افزایش تعداد کشورهای ساحلی دریای خزر با توجه به موقعیت جغرافیایی آنها سبب شد تا بار دیگر مساله تعیین رژیم حقوقی این پهنه دریایی مطرح گردد؛ این بود که اختلاف بر سر سهم کشورهای ساحلی در خصوص سطح، منابع بستر و زیربستر بالا گرفت؛ برخی از کشورهای ساحلی روی به توافقات دوجانبه آوردند اما این وضعیت موجب شد تا مساله بغرنج تر گردد زیرا عدم اقبال برخی کشورهای ساحلی به توافقات دوجانبه برخی دیگر و نیز دخالت کشورهای فرامنطقه ای مشکل آفرین بود. این مقاله، با شیوه توصیفی و تحلیلی، در تکاپو است تا اختلافات کشورهای ساحلی را شناسایی و آنها را مانعی بر سر راه اکتشاف، بهره برداری از منابع انرژی موجود در دریای خزر و شکل گیری اقتصاد درهم تنیده و کامل منطقه ای در حوزه انرژی معرفی نماید تا خوانندگان، شناخت بیشتری نسبت به چرایی جهت گیری های دولت های ساحلی دریای خزر و عدم تکامل تجارت منطقه ای کامل در این پهنه جغرافیایی داشته باشند.

the disputes in caspian seaside countries, as obstacle to forming a full energy economy in the post-soviet age: a historical overview (1991-2003)

following the collapse of the soviet union in late 1991, four independent states were formed on the coast of the caspian sea: azerbaijan, kazakhstan, the russian federation, and turkmenistan. so, suddenly, the number of coastal states increased from two to five countries (including iran). the increase in the number of coastal countries in the caspian sea due to their geographical location has raised again the issue of legal status of the maritime zone; the dispute over the share of coastal countries in terms of surface, bed resources and substrate has increased; seaside bilateral agreements were reached, but this situation became more complex because some seaside countries disapproved of bilateral agreements, as well as trans-regional interference. this paper, in a descriptive and analytical way, seeks to identify the disputes between coastal states and to introduce them as an obstacle in the exploration, exploitation of caspian energy resources, and the formation of a regional intertwined and complete energy economy to give readers a better understanding of why the caspian coastal states are orienting and the lack of full regional trade in this geographical area.