اعجاز هنری قرآن کریم در روایت بصری؛ مطالعه موردی داستان حضرت لوط بر پایه مبانی هنرهای تجسمی

آدمی همواره برای بیان آرمان‌ها و ایده‌های ذهنی خویش، زبان‌های مختلفی را به‌ کار گرفته است که هنرهای بصری، یکی از گویاترین این زبان‌ها به‌شمار می‌آید. چه پیش از اختراع خط، تصویر پرکاربردترین وسیله بیان مفاهیم ذهنی انسان بود. در این میان قرآن کریم به ‌مثابه یک متن بلیغ بی‌کلام سرشار از جلوه‌ها، صحنه‌ها و تصویرهای هنری شگرف و نفیسی است که هریک به روشنی، پرده از جمال خالق همه زیبایی‌ها برمی‌دارد. این کلام آسمانی با به‌کارگیری یک رشته الفاظ و تعابیر ظاهراً ساده، گاه صحنه‌هایی باشکوه و تصاویری زیبا ارائه می‌دهد که می‌تواند ضمن برانگیختن احساسات و عواطف آدمی، عقل و اندیشه وی را نیز به تکاپو وا دارد. این الفاظ و تعابیر چنان زنده و تاثیرگذار است که انسان نه تنها خود را در مقام خواننده الفاظ می‌یابد، بلکه بیننده نشانه‌های بصری و صحنه‌های دیداری زنده و سرشار از حرکت و پویایی نیز هست. بی‌شک وجود نشانه‌های بصری و جلوه‌های دیداری در کلام مجید اهمیت هنر به ‌ویژه هنرهای بصری را در انتقال ارزش‌های اخلاقی و مفاهیم ارزندۀ دینی خاطر نشان می‌سازد. بدین تصور نوشتار حاضر بر آن است تا با هدف نمایاندن ظرفیت بیکران کلام مجید در ارائه روایات تاثیرگذار بصری از یک متن بی‌کلام، نشانه‌های بصری موجود در داستان لوطعلیه‌السلام را از باب تمثیل استخراج نماید و خوانشی بصری از این داستان به مخاطب عرضه کند و بر این نکته تاکید نماید که در سراسر کلام مجید و بالاخص داستان‌های این کتاب آسمانی، می‌توان پاره‌ای از دستور زبان هنرهای بصری و مصادیق ارتباط غیرکلامی را در قالب رمزگان زبانی مشاهده کرد. بررسی داده‌های قرآنی حاکی از آن است که داستان لوطعلیه‌السلام از عناصر بصری گوناگونی نظیر کنتراست، زاویه دید، کادراز، تکرار تکاملی و غیره در هنرهای تجسمی برخوردار است که اصحاب این هنرها می‌توانند در قالب هنرهای تجسمی مختلف، روایات بصری موثری از این متن بی‌کلام خلق نمایند و در انتقال بصری فرهنگ دینی و آموزه‌های اخلاقی دین اسلام تاثیرگذار باشند.