معجزه از منظر عقل و علوم بشری با تاکید بر اندیشه آیت الله جوادی آملی

داستان های گوناگونی در قرآن مطرح شده که در آن تحقق امری خارق العاده مطمح نظر قرار گرفته است. هیچ مفسری نمی تواند به تفسیر کامل قرآن بپردازد، در حالی که دیدگاه های خود را درباره این حکایت ها و امور خارق العاده آن روشن نساخته باشد. این نظریات گاه از سوی برخی معاصران مورد تردید قرار گرفته یا انکار شده است. آنها تفسیر غیبیِ این داستان ها را پا گذاشتن جای پای گذشتگان و تکرار خطای آنان تلقی نموده اند و تحت تاثیر علوم تجربی در عصر جدید قرار گرفته اند. این مفسران معجزه رخ داده در این داستان ها را به معنای استثنا در قانون مسلّم علیّت دانسته و در نتیجه آن را به گونه ای که با علوم تجربی روز توجیه پذیر باشد، تاویل نموده اند. زیرا قرآنی که بشر را به تدبر و پیروی از عقل فرا خوانده، چگونه میان اندیشیدن و خرق عادت، که لازمه اش تسلیم بدون تعقل است، جمع کرده است. در مقابل این نظرات، دیدگاه های گوناگونی ارائه شده که وجود اعجاز در قصص قرآن را می پذیرد و با آوردن مستنداتی آن را در محدوده فعالیت عقل دانسته و خارج از نفوذ علم بشری می داند. چنین رویکردی در آرای آیت الله جوادی آملی بسیار دقیق و ژرف اندیشانه مورد توجه قرار گرفته است، بدین سان که نقد این نظرات را به طور ویژه می‌توان از آثار ایشان دریافت نمود. از این رو در نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تاکید بر اندیشه آیت الله جوادی آملی، معجزه از منظر عقل و علوم بشری بررسی شده است. باید در نظر داشت تاکنون پژوهشی در آرای آیت الله جوادی آملی که منحصر به اعجاز در داستان های قرآن و تحلیل آرای منکران آن باشد، انجام نشده است.