مشابهات لفظی قرآن کریم و چالش اعجازین آن ها

خوانش قرآن کریم به عنوان تنها متن ادبی برجای مانده از صدراسلام و شیوه استنباط و دریافت مفاهیم آن، همواره یکی از چالش‌های مهم در میان اندیشمندان و قرآن پژوهان مختلف بوده است، چراکه با دور شدن از فضای نزول این کتاب، فهم آن دچار ابهامات بسیاری گردیده و اختلافات متعددی در میان قرآن پژوهان ایجاد شده است. در این میان، آیات مشابه در قرآن کریم، همواره مرکز ثقل بسیاری از مجادلات بوده و در طول تاریخ تا به امروز، خوانش‌های متفاوتی را از خویش به همراه داشته است. در این بین، یکی از اصلی ترین و مهم ترین این خوانش‌ها فهم اعجازگونه از این آیات است که طرفداران آن، تفاوت میان این آیات را ضرورتاً معنادار تلقی می‌کنند و سپس در پی تبیین علت این اختلاف، می‌کوشند تا اعجاز بیانی قرآن کریم را اثبات ‌نمایند. این رویکرد که عمدتاً نیز در جامعه مسلمانان رواج دارد، از قدیم الایام تا به امروز رایج بوده و آثار مختلفی ذیل آن نگارش یافته اند. نوشتار حاضر به فرآیند رشد این رویکرد می‌پردازد و سیر تکامل آن را به بحث و بررسی می‌گذارد. بر همین اساس سوالات اصلی این پژوهش از این قرارند که خاستگاه پیدایش رویکرد اعجازین نسبت به آیات مشابه (متشابه لفظی) در قرآن کریم کجاست؟ مهمترین نمایندگان این رویکرد کدام اند؟ آثار نگاشته شده در ذیل این رویکرد چه خلاهایی دارد و آیا می‌توان آسیب(هایی) را در فرآیند تکامل این رویکرد برشمرد؟