درگاه‌های آموزش عالی بین‌المللی و سناریوهایی برای توسعۀ منطقه‌ای در ایران

درجهان امروز تلاش کشورهای درحال توسعه برای قرار گرفتن در مدارهای جهانی قدرت و ثروت توجه آینده‌اندیشان را به خود معطوف کرده و صحبت از ظهور قدرت‌های جدید به عنوان یکی از موضوعات نوظهور مطرح است. قرار گرفتن اسامی کشورهایی همچون نیجریه، ویتنام، فلیپین و اندونزی در کنار اسامی کشورهایی صاحب قدرت و ثروت جهانی همچون هند، چین، برزیل، افریقای جنوبی و روسیه جلوه‌ای از لزوم توجه به نقش موضوعات نوظهور است. روندها و تغییرات نوظهور در تمامی عرصه‌ها در حال وقوع است. تحول در جایگاه کشورهای صاحب آموزش عالی جهانی از جمله تغییرات و مسائل نوظهور در عرصۀ سیاست‌پژوهی و سیاست‌گذاری آموزش عالی است. قرار گرفتن نام کشورهای شرق آسیا، خاورمیانه و شرق اروپا در کنار نام کشورهای پیشتاز در جذب دانشجوی خارجی از مصادیق این تحول است که در این مقاله دربارۀ آن توضیح داده شده است.در این مقاله تلاش شده است تجربۀ کشورهای متفاوت و خاصه کشورهای در حال توسعه در تبدیل شدن به درگاه‌های منطقه‌ای آموزش عالی بررسی شود. پرسش‌های اصلی این مقاله عبارت است از: درگاه‌های آموزش عالی چیست و چه نقشی در توسعۀ ملّی و منطقه‌ای دارند؟. انتظار می‌رود پاسخ به این پرسش داده‌ها و اطلاعات مناسبی را به منظور سیاستگذاری برای بین‌المللی‌سازی آموزش عالی ایران به اشتراک بگذارد. روش اصلی بکارگرفته شده در این مقاله از روش‌های پویش محیطی، تحلیل ثانویه و خودمردم‌نگاری به منظور گردآوری استفاده شده است. مدعی اصلی این مقاله آن است توسعۀ منطقه‌ای مستلزم داشتن قدرت و سرمایۀ لازم است. تبدیل شدن مناطق جغرافیایی به درگاه آموزش عالی بین‌المللی زیرساخت مناسبی برای تربیت، شناسایی و جذب سرمایه‌های انسانی و اجتماعی مهیّا می‌کند؛ به عبارت روشنتر نهادهای آموزش عالی مهمترین مراجع آموزش و تربیت سرمایه‌های اجتماعی هستند. از آنجا که سرمایه‌های اجتماعی مهمترین نیروی پیشران توسعه و پیشرفت در جهان امروز محسوب می‌شوند بنابراین با گسترش درگاه‌های منطقه‌ای آموزش عالی بین‌المللی زمینۀ مناسبی برای توسعۀ منطقه‌ای در ایران بوجود خواهد آمد.