نگاهی به بازتنظیم اجماع در رسالۀ اجماعیه استاد جعفری لنگرودی

در این مقاله ارزیابی پژوهشگران از رساله اجماعیه استاد جعفری لنگرودی ارائه می‌شود. محتوای مقاله دارای دو قسمت اصلی است. در قسمت اصلی که بخش عمده محتوای مقاله را به خود اختصاص داده است، توصیف و گزارشی ارائه می‌شود از ابتکارات و نوآوری‌های نویسنده در رسالة مذکور. در قسمت دوم و پایانی تاملات پژوهشگران نسبت به برخی نقطه نظرات وی مطرح شده است. در قسمت اول توضیح داده می‌شود که بازتنظیم مباحث علمی چه اهمیت و ضرورتی دارد و بازتنظیم اهداف و روش طرح مسئله چگونه موجب توسعه علمی و یافته‌های جدید می‌شود. همچنین بازتنظیم و تغییرات سرفصل‌های مباحث اجماع توسط استاد جعفری لنگرودی تبیین می‌شود. در ادامه مجموعة نوآوری‌ها و خلاقیت‌های علمی ایشان در رسالة مزبور شناسایی و گزارش می‌شود. اهم این نوآوری‌ها عبارتند از 1. نوآوری در تعریف اجماع به روش عناصر شناسی 2. نوآوری در ابداع مفاهیم و واژگان تخصصی نظیر تراکم فتوا 3. نوآوری در روابط میان مفاهیم علمی 4. نوآوری در نحوه تجزیه و تحلیل ادعای اجماع 5. نوآوری در طرح سوال‌های جدید و نوپیدایی که از محتوای این رساله قابل شناسایی است 6. نوآوری در تمثیلدر قسمت دوم نقدها و تاملاتی که به نظر پژوهشگران در برخی از نظرات وی قابل طرح است ارائه شده است. اهم این تاملات عبارتند از 1. ایراد ایشان به عدم نگارش رسالة مستقل اجماع در کتب فقهی 2. تامل در تعریف اجماع به اتفاق اکثر 3. تامل در ادعای عدم توجه به تفکیک اجماع مسامحی از اجماع دقیق و کامل 4. تردید در وجود ابهام نسبت به مرزهای معنایی شهرت و قول اکثر و اجماع