ابعاد، مولفه ها و شاخص های فرماندهی و مدیریت از منظر حضرت علی(ع)

منش و شخصیّت فرماندهان و فرمانبران در نیروهای مسلّح چنان با رفتارهای نظامی پیوند دارد که مطالعه ی یکی بدون دیگری امکان‌پذیر نیست. خلق‌و‌خوی‌، استعدادها و توانایی‌ها، تمایلات و ارزش‌ها همیشه به عنوان‌ یک عامل کلیدی در رفتار و تصمیم‌گیری مطرح بوده است. میان انسان ها از نظر تجربه، میزان خطرپذیری، آسایش فکری، ایمان و تقوا، علم، توانایی‌های جسمی و روحی، زمینه‌های فکری و قالب‌های ذهنی و... تفاوت وجود دارد و هر یک از این عوامل در رفتار و تصمیم‌گیری تاثیر می‌گذارند. دانایی و توانایی، نگرش‌ها، انگیزه‌ها و ادراکات فرماندهان است که فرهنگ، ساختار و رفتارها را شکل می‌دهد.اساس فرماندهی و فرمانبری در فرهنگ اسلامی را معنویت تشکیل می‌دهد و پذیرش فرماندهی و فرمانبری بر‌اساس تکلیف شرعی و اطاعت از نظام ولایی، نقطه ی عطف فرماندهی است. در مدیریت اسلامی، بهترین مرجع برای یافتن معیارهای مناسب سنجش افراد، قطعاً سخن معصومین(ع) می‌باشد. سخنان امیرالمومنین(ع)، منبع ارزشمندی برای این منظور است زیرا سخن آن حضرت به دلیل معصوم بودن ایشان خالی از خطا و لغزش است. همچنین آن حضرت خود تجارب گرانقدری در زمینه خلافت مسلمین و همچنین فرماندهی در جنگ‌ها داشته‌اند و بر سرزمین گسترده اسلامی آن زمان حکومت نموده‌اند. اما آنچه از اهمیت بیشتری برخوردار است علم لدنی آن حضرت می‌باشد که از امتیازهای خاص ائمه معصومین(ع) می‌باشد. با توجه به حجیت کلام معصوم‌(ع)، در این مقاله سعی شده است ابعاد، مولفه ها و شاخص های فرماندهی و مدیریت از منظر حضرت علی(ع) که از کتاب شریف نهج‌البلاغه استخراج شده است ارائه شود.