تقارن و تعادل«آزادی و مسوولیت» در دوران حکمرانی علوی

حدود و ثغور «آزادی» و «مسوولیت» در مناصب مرتبط با دولت و حکمرانی در «حکومت علوی» دارای تعریف مشخص و مولفه های قابل سنجش و ارزیابی است. این دو مفهوم در تقارن باهم و ما به ازاء هم بوده و ارتباط وثیق مستقیم و متقابل دارند.«حکومت علوی» که یکی از دوران های طلایی و قابلیت الگوبرداری در تاریخ حکمرانی در جوامع انسانی است؛ به صورتی مستند بویژه در «نهج البلاغه» منعکس شده است. این کتاب شریف، مجموعه ای متضمن اندیشه و گفتار و انعکاس رفتار انسانی کامل و وارسته که در تمام عرصه های زندگی پربرکت خویش چون خورشید درخشیده و شعاع آن بر همه پرتو افکنده است. نهج البلاغه، منشور انسان سازی، جهان بینی عرفانی و سلوک اجتماعی و سیاسی و منشور دولت و حکمرانی است، در یک کلام، منشور چگونه زیستن سعادتمندانه هدفدار و شرافتمندانه است. از خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه می توان اصول اساسی ای را استخراج و استنباط کرد و چراغ راه زندگی فردی و اجتماعی قرارداد. در این نوشتار با استفاده از روش مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و تفسیر مزجی به سراغ نهج البلاغه رفته و دو مقولة «آزادی» و «مسئولیت» و رابطه این دو با یکدیگر و با انسان را از دیدگاه علوی و با ملاحظه دوران حکمرانی علوی مورد مطالعه قرار داده و این نتایج حاصل آمد که از منظر علوی، انسان اصاله آزاد آفریده شده و این آزادی در قبال مسوولیت است. در حکومت علوی کسانی صلاحیت تصدی مسوولیت های حکمرانی را دارند که دارای صلاحیت های ایمانی، عقیدتی، استعدادهای شخصی و مدیریتی بوده و مسوولیت ها به مثابه امانت- نه فرصت بهره وری شخصی- به افراد سپرده می شود.