بررسی جایگاه جنگ روانی در جنگ‌های سه‌گانه حضرت علی (ع)

پس از آغاز خلافت حضرت علی (ع)، سه جنگ مهم، خلافت کوتاه‌مدتش را در بر گرفت و علی‌رغم تلاش‌های ایشان در پیشگیری از آن جنگ‌ها، روش‌های متنوعی در آستانه جنگ، هنگام جنگ یا بعد از آن بکار گرفته شد که امروزه به فنون جنگ روانی معروف‌اند. جنگ روانی با دو جنبه مثبت و منفی مجموعه اعمالی است که قبل یا در هنگام جنگ بر ضد دشمن یا رقیب برای تحت تاثیر قراردادن او و با هدف تضعیف اراده، تفکر و قدرت مادی و معنوی انجام می‌شود یا مجموعه اقداماتی که برای بالا بردن وضعیت روحی نیروهای خودی با هدف افزایش توانایی در مبارزه، استقامت و فداکاری بکار می‌روند. حضرت علی (ع) در سه جنگ نامبرده با اتکا به مبانی عقیدتی و اخلاقی و استفاده از تجارب جنگ‌های عصر پیامبر (ص) از روش‌های متنوع جنگ روانی استفاده کرد. این نوشتار بر آن است تا با هدف بررسی جایگاه جنگ روانی در خلال سه جنگ جمل، صفین و نهروان به توصیف و تحلیل اقدامات حضرت بر پایه منابع و مآخذ دست یابد.