پتروگرافی و ریزدماسنجی سیالات درگیر در کانسار طلای سنجده، منطقه معدنی موته

محدوده معدنی موته، منطقه اصلی طلادار در ایران، در بخش مرکزی پهنه سنندج- سیرجان واقع شده و شامل دو معدن فعال چاه خاتون و سنجده و چندین نهشته کوچکتر می باشد. کانه‌زایی در کانسار سنجده به‌صورت رگه-رگچه‌های کوارتز سولفید در کانسنگ میزبان متاریولیتی و در امتداد گسل نرمال با روند n40w و شیب به‌سمت شمال‌شرق رخ داده است. از مهم‌ترین دگرسانی‌های موجود در منطقه می‌توان به دگرسانی‌های سریسیتی، کلریتی، کربناتی، سیلیسی و سولفیدی‌شدن اشاره کرد. دگرسانی‌های سیلیسی و سولفیدی‌شدن بیشترین گسترش را در زون‌های گسلی داشته و منطبق بر پهنه‌های کانه‌دار هستند. پتروگرافی سیالات درگیر نشان می‌دهد که سیال درگیر غالب در کانسار سنجده از نوع سیالات درگیر اولیه نوع دو فازی l+v با فازهای غالب h2o و co2 است. شواهد به‌دست آمده از مطالعات ریزدماسنجی سیالات درگیر نیز نشان می‌دهد که سیالات کانه‌دار از نوع غنی از co2 با میانگین دمای همگن‌شدن 300 درجه سانتیگراد و شوری میانگین %wt nacl11 می باشند که نشان‌دهنده نقش غالب سیالات دگرگونی در کانه‌زایی است. نتایج به‌دست آمده از مطالعات پتروگرافی، دما و نحوه همگن‌شدن سیالات درگیر (همگن‌شدن به مایع)، نشان می‌دهد که عامل اصلی ناپایداری کمپلکس‌ها و در‌نتیجه ته‌نشست طلا و فازهای سولفیدی همراه، اختلاط دو سیال، یک سیال داغ با شوری پایین تا متوسط و یک سیال با دمای کم و شوری پایین(احتمالا آب جوی) است. بر اساس این شواهد زایش کانسار طلای سنجده را می‌توان از نوع طلای کوهزایی دانست.