توسعه پایدار سواحل مکران (مطالعه موردی بندرچابهار) و تاثیر آن بر روابط با کشورهای آسیای مرکزی

سواحل مکران،‌‌ هر چند از توسعه نیافتگی در رنج است، اما با دارا بودن موقعیت ژئوپلیتیکی از ظرفیت‌هایی بالقوه متنوع اقتصادی، بازرگانی، ترانزیت، صنعت، کشاورزی، گردشگری و دفاعی و مهمتر از‌‌ همه دسترسی ارتباطات منطقه‌ای و بین‌المللی واجد کاردکردهای تولیدکننده قدرت در کشور است. از این منظر توسعه پایدار سواحل مکران با تاکید بر بندر چابهار قادر است با زدودن محرومیت‌ها و فراهم‌سازی شبکه‌ارتباطی مناسب، موجبات خلق تقاضاها و فرصت‌های توسعه‌ای فراوان، پویایی و تحرک در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی در این منطقه شده و توسعه مناسبات منطقه‌ای و بین المللی بویژه با کشورهای آسیای مرکزی را به‌ارمغان آورد؛ زیرا واقعیت آن است که حجم بزرگی از مبادلات جهانی کالا و انرژی متوجه‌این منطقه‌است. بنابراین دسترسی به آب‌‌های آزاد و مسیرهای کوتاه ‌ایمن و ارزان، برای کشورهای منطقه به ویژه کشورهای آسیای مرکزی که محصور در خشکی‌‌هستند مساله‌ای حیاتی است. از این رو توسعه سواحل مکران بالاخص ظرفیت‌های بندر چابهار و شبکه‌های ارتباطی منتهی به چابهار، پاسخگوی این نیازهای گسترده‌است که به پشتوانه مباحث نظری داعیه بر آن است که موقعیت این سواحل برای شکل‌دهی به‌انباشت سرمایه و توسعه بازار اقتصادی جهانی و منطقه‌‌ای، می‌تواند باعث توسعه مناسبات با کشورهای آسیای مرکزی شود. در این پژوهش محققین به منظور روش‌مند ساختن مقاله به دنبال پاسخ برای این سئوال‌‌هستند که‌ آیا توسعه پایدار سواحل مکران با تاکید بر بندر چابهار بر روابط ج.ا.ا با کشورهای آسیای مرکزی موثر است؟ در پاسخ به‌این سئوال، فرض اصلی بر این مبنا استوار شده که توسعه سواحل مکران می‌‌تواند با ایجاد ظرفیت‌های زیرساختی و ارتباطی بندر چابهار، ‌‌همکاری و‌‌ همگرایی با کشورهای آسیای مرکزی را به‌ارمغان آورد. چرا که‌از حیث مولفه‌های بین المللی، بندر چابهار به عنوان یکی از دروازه‌های تجارت ایران تنها زمانی می‌تواند به‌ایفای نقش خود بپردازد که با توسعه پایدار بتواند نقش محوری خود را در خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس‌‌هند بازیابی کند؛ زیرا بی گمان سیاست خارجی‌‌هر کشور دستاورد تاثیر و تاثر متقابل پارامترهایی است که بخش عمده‌ان به زیرساخت‌‌های اساسی و بنیادین آن کشور باز می گردد. بر این اساس در بحث حاضر نخست به وضعیت منطقه مکران و سپس ظرفیت‌های ویژه در بندرچابهارخواهیم پرداخت. در ادامه‌ اهمیت این بندر برای کشورهای آسیای مرکزی و توسعه راه‌های ارتباطاتی شامل توسعه محور ترانزینی شرق ، اتصال کریدور شمال- جنوب و توسعه محورهای منتهی به چابهار در تسهیل ارتباط با کشورهای آسیای مرکزی مورد واکاوی قرار می گیرد.