فرزندآوری و تکثیر اولاد از دیدگاه اسلام

کثرت اولاد و تربیت صحیح آنها مورد تاکید قرآن کریم است. قرآن و روایات با تولید نسل بدون تربیت دینی مخالف بوده و برنامه کاملی برای تربیت نسل صالح ارائه می دهد. نگاه به فرزند دنیوی و اخروی است. رسول مکرم اسلام نیز توصیه به تکثر فرزند صالح داشته اند. ایشان فرزند را میوه دل و فرزند صالح را گلی از گلهای بهشت و ارث خداوند به بنده مومنش می دانند. در موضوع تربیت فرزند، نباید به همسر صرفاً بعنوان مونس بلکه بعنوان مربی نگریست. فواید فرزند صالح برای والدین کمک و دستگیری و مایه آزمایش والدین، ادامه دهنده راه والدین، افزایش روزی، بهره مندی والدین از اعمال فرزندان حتی پس از مرگ، سپر آتش و ... می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل نظری و معرفتی فرزندآوری و فرزندپروری در آموزه‌های دینی است. این پژوهش کیفی است و با روش توصیفی‌تحلیلی ضمن تبیین نگاه اسلام دربارۀ فرزندآوری و فرزندپروری، به تبیین آثار اجتماعی، اخلاقی، خانوادگی و معنوی آن نیز می‌پردازد و مباحث معرفتی را با رویکردی روان‌شناختی تحلیل می‌کند. نتیجه‌های این پژوهش نشان می‌دهد که فرزندآوری به عنوان عامل بقای نسل بشر و مولفه قدرت اجتماعی و در مقابل به عنوان عامل تهدید امنیت غذایی و رفاه، موضوع اختلاف های نظری در میان مکاتب مختلف علوم اجتماعی قرار گرفته است. عده ای نیز به بهانه «اخلاق» آن را زیر سوال برده و می گویند جهان ما مملوء از رنج های فراوان است، برای تجربه لذت فرزند داشتن، آوردن او به این محیط ناامن امری غیرمنصفانه است در حالی که مکتب تربیتی کاملی نیز برای تربیت فرزند وجود ندارد. فرزندآوری و فرزندپروری در نگاه دینی جایگاه والایی دارد و در آموزه‌های دینی نگرش مثبتی به آن‌ها وجود دارد و یکی از هدف‌های اساسی تشکیل خانواده، فرزندآوری و افزایش نسل صالح است. در بسیاری از آیات و روایات از فرزند با تعابیری زیبا یاد شده است؛ مانند مایۀ امید و خوشبختی، نور چشم، نعمت الهی، هدیۀ الهی، میوۀ دل، یاری‌کننده، علت ثواب و پاداش اخروی و رحمت و غفران الهی، باعث خیر و برکت، باعث قوّت قلب و شکفتگی. همچنین، محروم‌‌بودن و دوربودن از فرزند، باعث غم، اندوه، ناامیدی و اضطراب معرفی شده است. فرزندآوری و فرزندپروری باعث استحکام خانواده، رضایتمندی از زندگی، تامین بهداشت روان، توسعۀ رزق، رشد اجتماعی، افزایش مهارت، شکوفایی استعدادها، کسب معنویت، رضایت الهی، تقویت روابط اجتماعی و ... می‌شود. مقاله حاضر این دیدگاه و سبک زندگی را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.