تحلیل محتوای کتاب‌های زیست‌شناسی متوسطه: ارزیابی فعال بودن بر اساس معیارهای ویلیام رومی

هدف از این تحقیق، تحلیل محتوای کتب زیست شناسی دوره دوم متوسطه چاپ سال 1403 و مقایسه میزان فعال بودن و غیرفعال بودن بر اساس الگوی ویلیام رومی بود. روش این پژوهش به صورت توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و در مورد بخش‌های متن، تصاویر، پرسش و فعالیت‌های کتاب صورت پذیرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل کتب زیست شناسی پایه دهم، یازدهم و دوازدهم و نمونه آماری شامل 10 صفحه کاملاً تصادفی از هر کتاب بود به گونه‌ای که در مجموع تعداد 30 صفحه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس یافته‌های حاصل از این پژوهش، شاخص درگیری یادگیرنده در متن، تصاویر و فعالیت‌ها (سوالات) برای کتاب زیست شناسی دهم به ترتیب 01/0، 05/0 و 9/0 ، کتاب زیست شناسی پایه ی یازدهم 01/0، 43/0، 2/1 و کتاب زیست شناسی پایه دوازدهم 04/0، 6/0 و 2/1 بود. بر اساس ارزیابی‌های تکنیک ویلیام رومی، میزان درگیری یادگیرنده در متن کتاب‌های دهم، یازدهم و دوازدهم کمتر از سطح طبیعی است و محتوای آن‌ها عمدتاً بر پایه اطلاعات دانشی استوار است. سوالات موجود در متن معمولاً بلافاصله پاسخ داده می‌شوند و سوالات چالش‌برانگیز تنها در فعالیت‌های جانبی قرار دارند. در بخش تصاویر، کتاب‌های یازدهم و دوازدهم درگیری مناسبی دارند، در حالی که تصاویر کتاب دهم تنها به ارائه مطالب پرداخته‌اند. با این حال، سوالات در هر سه کتاب تعاملی هستند و به درگیری فعال دانش‌آموزان کمک می‌کنند. برای بهبود کیفیت آموزشی، نیاز به طراحی متون و فعالیت‌های جذاب‌تر وجود دارد.