مقایسه تربیت اخلاقی در نظام های آموزشی ایران و ژاپن

یکی از مهمترین کارکردهای نظام آموزشی که تاثیرات قابل ملاحظه‌ای بر روی رشد فردی و اجتماعی دانش آموزان دارد تربیت اخلاقی است. اهمیت این کارکرد از آن روست که تربیت اخلاقی باعث می‌شود که فراگیران از شناخت و آگاهی مناسبی از ارزش‌های اخلاقی و انسانی برخوردار شوند. همچنین به اتکای این شناخت امید می‌رود که آنان عواطف و نگرش های سالمی که باعث علاقه‌مندی روز افزون آنها به امور اخلاقی می شوند را به دست آورند .از این گذشته آموزش و تربیت اخلاقی زمینه‌هایی را پدید می‌آورد که دانش آموزان بتوانند رفتار و کنش‌ اخلاقی لازم را در موقعیت های مختلف فردی و اجتماعی خود بروز داده و عملکرد شایسته ای از خود نشان دهند . بدین ترتیب می‌توان گفت که تربیت اخلاقی به عنوان یکی از مهم ترین اهداف و ابعاد فعالیت های آموزشی و پرورشی، بستر های لازم را برای پرورش انسان های متعهد، مسئول و آراسته به صفات و سجایای رفتاری و انسانی مهیا می سازد از این منظر می‌توان میان دو مفهوم تربیت و تربیت اخلاقی همانندی قابل توجهی ملاحظه کرد .زیرا همواره بر این نکته تاکید شده که تربیت در معنای اصلی خود اساساً واجد معنای ارزشی و اخلاقی بوده و مستلزم هدایت و راهبری انسان به سمت ارزش‌های انسانی و اخلاقی است .به ویژه این نکته مورد توجه و تاکید فیلسوف شخیص امانوئل کانت است که معتقد است عمیق ترین بخش تعلیم و تربیت، تربیت اخلاقی است.از سوی دیگر مشکلات و چالش های فزاینده‌ای که امروزه جوامع انسانی در عرصه اقتصادی ،اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی و ... با آنها مواجه هستند و معضلاتی همچون: بزهکاری ، نابهنجاری های رفتاری، تبه کاری، بی‌عدالتی، فقر، جنگ، نابودی محیط زیست و... را پدیدآورده‌اند، نیز ضرورت توجه به اخلاق و آموزش های اخلاقی توسط مدارس را دوچندان کرده است زیرا این نوع آموزش ها می توانند به منزله راهکارهای جدی فرهنگی و بلندمدت با چالش های یاد شده محسوب شوند.بنابراین با توجه به اهمیت و نقش و جایگاه مهمی که تربیت اخلاقی در رشد موزون و متعالی ابعاد وجودی شخصیت دانش آموزان و مقابله با چالش های فزاینده قرن حاضر دارد نظام‌های آموزش و پرورش در کشورهای مختلف جهان نسبت به آن توجه کرده و اهداف و برنامه‌های آموزشی و درسی ویژه ای را برای این حوزه طراحی کرده و تلاش می‌کنند آن را در مدارس و کلاس های درس اجرا و عملیاتی سازند.نظام های آموزش و پرورش ایران و ژاپن از جمله نظام های آموزشی هستند که در قالب برنامه‌های درسی خود در پایه ها و مقاطع تحصیلی مختلف آموزش های اخلاقی رفتاری را مهم تلقی می کنند تا از این طریق بتوانند نگرش ها و ارزش ها و رفتارهای اخلاقی لازم را در دانش آموزان خود به وجود آورند. این مقاله با تاکید براهمیت و حساسیت تربیت اخلاقی به مقایسه دو نظام آموزشی ایران و ژاپن در این عرصه پرداخته تا از این طریق بتواند امکان تجربه اندوزی و استفاده متفاوت از تجارب نظام آموزشی ژاپن را به عنوان یکی از نظام‌های آموزشی موفق و پیشرفته فراهم ممکن سازد.