تاملاتی تطبیقی-سیاستی بر «موج سوم» آموزش عالی بین المللی

نهاد دانشگاه به طور تاریخی، هم در معنای پیشامدرن و هم مدرن خویش، ماموریت و نقشی فرامرزی و بین المللی داشته است. با مرور اسناد و گزارش های علمی و بین المللی مشخص می شود که آموزش عالی بین المللی حداقل سه «دوره» یا «موج» متکامل را تجربه نموده است. امروزه پاره ای از صاحب نظران و محققان این حوزه مطالعاتی، مفهوم و پارادایم جدید آموزش عالی بین المللی را «باز-بین المللی شدن آموزش عالی» می نامند. در این پژوهش، ضمن توصیف و تحلیل جهت گیریها و تجارب امواج «اول» و «دوم» بین المللی شدن آموزش عالی، به مقایسه و تحلیل تطبیقی بازیگران اصلی «موج سوم» بین المللی شدن می پردازد. بازیگران اصلی این حوزه شامل مجموعه ای از کشورهای توسعه یافته (کانادا، آلمان، ژاپن و امریکا) و در حال توسعه (چین، مالزی، کره جنوبی و پرتقال) هستند. به منظور شناخت و تبیین بهتر شرایط موجود و جهت گیری های آموزش عالی بین المللی در منطقه خلیج فارس، چهار بازیگر کلیدی آموزش عالی بین المللی این منطقه (ایران، عربستان، امارات متحده عربی و قطر) نیز مورد مقایسه و تبیین قرار می گیرند. روش پژوهش این مطالعه کیفی، توصیفی-تطبیقی و از نوع اسنادی (مبتنی بر داده‌های پژوهشی، گزارش‌های علمی و اسناد ارائه‌شده توسط دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی) است. در این مطالعه نشان می دهیم که کشورهای مورد مطالعه چگونه و با استفاده از چه روش ها و تکنیک هایی اهداف و ماموریت های سه گانه «توسعۀ اقتصادی و درآمدزایی»، «اهداف علمی-آموزشی» و «ماموریت فرهنگی-ایدئولوژیک» را از بین المللی شدن آموزش عالی تعقیب می کنند. مولفه های اصلی مورد مطالعه در این پژوهش، «رویکردها»، «برنامه/سیاست ها» و «دستاوردها»ی کشورهای نمونه مورد مطالعه می باشند.