نگاهی به دلایل بازنمایی جنگ/ دفاع مقدس در آثار ادبی و هنری

جنگ هشت سالۀ عراق علیه ایران به­دلیل وجه دفاعی و مقدس که برگرفته از شعائر دین اسلام بود، به دفاع مقدس معروف شده است تاثیرزیادی بر هنر و ادبیات گذاشت و منجر به خلق آثاری با موضوع دفاع مقدس شد. این مقاله که با هدف بررسی دلایل بازنمایی جنگ در آثار ادبی و هنری انجام گرفته است، از منظر هدف، بنیادی-نظری و از منظر شیوۀ انجام توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات نیز به دو شیوۀ کتابخانه­ای و میدانی از طریق گفت­وگو با دست­اندرکاران حوزۀ هنر و ادییات دفاع مقدس به­دست آمد. بررسی­ها نشان می­دهد هنرمندانی که طی سال­های جنگ و بعد از آن دست به خلق آثار ادبی و هنری زدند، در بیشتر موارد کسانی بودند که با عنوان رزمنده و بسیجی برای دفاع از کشور به جبهه­ها رفته بودند ولی یا نتوانستند با سلاح جنگی واکنش خود را نشان دهند، سلاح هنری به­دست گرفتند یا بعد از جنگ خاطرات خود را نوشتند، یا متاثر از فضای جبهه و جنگ کار هنری و ادبی خود را شروع کردند، یا تصمیم گرفتند تجربیات خود را در قالب آثار ادبی و هنری به نسل­های بعد منتقل کنند تا حداقل یک ماشه کمتر شلیک شود. هنرمندان نسل اول انقلاب و دفاع مقدس که تجربه حضور در این بحران­های اجتماعی را داشتند، در زمان جنگ و بعد از آن دست به­کار خلق آثار هنری شدند تا آن روزگار و اتفاقاتش را با زبان هنر به حافظۀ تاریخ بسپارند.