برآورد ارزش اقتصادی آب کشاورزی در شرایط موجود و اعمال سناریوهای کاهش مصرف آب در محدوده مطالعاتی سقز

تا چند دهه قبل، آب به‌عنوان کالای اقتصادی شناخته نمی‌شد و به نقش ابزارهای اقتصادی در مدیریت عرضه و تقاضای آب نیز کمتر توجه می‌شد. اما به دلیل افزایش تقاضا و کاهش عرضه این منبع حیاتی، هم اکنون به آب، به‌عنوان کالایی اقتصادی نگریسته می شود. از سویی، مدیریت فعلی منابع آب با نااطمینانی و کمیابی منابع مواجه است چرا که در بسیاری کشورها فشارهای ناشی از دخالت بشر باعث افت کمیت و کیفیت منابع آب شده است. جلوگیری از این گونه تهدیدات، به عنوان هدف بسیاری از کشورها در زمینه محیط زیست و منابع طبیعی مطرح شده است. در این بین، یافتن راهکارهایی برای صرفه جویی در مصرف منابع آب و نیز برآورد ارزش اقتصادی ایجاد شده می تواند در درک مساله و در نهایت پایداری این منابع بسیار موثر باشد. محدوده مطالعاتی سقز یکی از 5 محدوده زرینه رود به عنوان حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. در این مقاله، ابتدا با استفاده از روش پسماند، ارزش اقتصادی آب مورد استفاده در محصولات زراعی و باغی محدوده مطالعاتی سقز برآورد می شود و سپس با ارائه سناریوهای آتی برای صرفه جویی در مصرف آب، ارزش اقتصادی آب در شرایط اجرای سناریوها هم ارائه و با شرایط موجود مقایسه می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که در شرایط فعلی ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب مورد استفاده در بخش های زراعت و باغ محدوده مطالعاتی به ترتیب 3122 و 6909 ریال می باشد که با اجرای سناریوهای آتی مانند بهزراعی، ورود محصولات کم مصرف و پردرآمد به الگوی کشت و نیز کم آبیاری، علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب، ارزش حاصل از آب مصرفی به ازای هر متر مکعب نیز افزایش می یابد و لذا اجرای چنین سناریوهایی برای دستیابی به این اهداف توصیه می شود.

estimating agriculture water economic value at present and water consumption decrease scenarios in saqqez

water was not known as an economic good till a few decades ago. however, due to increasing demand and decreasing supply of this vital material; nowadays, water is considered as an economic commodity. on the other hand, present water resource management encounters to uncertainty and scarcity for in many countries pressures due to human interference led to reduction of quantity and quality of water resources. preventing such threatens is considered as an important purpose of many countries in environment and natural resources field. meanwhile, presentation of approaches water resource saving as well as estimation of economic value of water can work in the problem comprehension and ultimately resources' sustainability. studied region is saqqez as one of five zarrine rood watersheds supplying water of urmia lake. in the present paper, first, the economic value of water is evaluated by residual method for agronomy and horticulture crops of saqqez. then; besides explanation of future scenarios for decreasing water consumption, the outcomes of water economic value in future condition are compared to the present sums. the results indicate that economic value of each cubic meter of water are estimated 3122 and 6909 irrs respectively for agronomy and horticulture products at present condition. proposed scenarios include comprehensive management of water, soil and plant, considering crops with less water consumption and higher income as well as deficit irrigation. under the condition of performing scenarios, water consumption in agriculture sector of the studied region will decline and economic value of each cubic meter of water will increase as well.