معیشت جایگزین کشاورزی، راهکاری برای جبران اثرات اقتصادی کاهش مصرف آب (حوضه آبخیز دریاچه ارومیه)

یکی از عوامل اصلی در زمینه مشکل بحران آب دریاچه ارومیه، توسعه کشاورزی آبی و دیم است که علیرغم تمامی ضوابط و بخشنامه ها، همچنان رشد داشته است. علت این امر را می توان به لزوم کسب درآمد و گره خوردن معیشت مردم و ساکنان منطقه به کشاورزی مرتبط دانست. با توجه به این فرض، نهادهای دست اندرکار، سعی نموده اند تا از راهکارهایی نظیر ایجاد معیشت جایگزین کشاورزی و سوق دادن کشاورزان به سمت شیوه های معیشتی دیگر، آب را به نفع دریاچه ارومیه، حفظ کنند. رویکرد معیشت جایگزین نیز در فرایند شکل گیری خود با اما و اگر های متعددی رو به رو بوده است و نیاز به تحلیل ریشه های موفقیت و عدم موفقیت این رویکرد، از مباحث بسیار جدی است. در این مقاله با تحلیل محتوای منابع موجود و بررسی نظرات کارشناسان در قالب مصاحبه های باز و کیفی، تلاش شده است این عوامل شناسایی و طبقه بندی شوند که در بخش یافته های تحقیق بیان شده اند. در بخش نتیجه گیری نیز مهمترین راهکارهای بیان شده جهت سیاستگذاری های معیشتی پایدار، در خصوص رفع مشکل بحران آب دریاچه ارومیه ارائه شده است.

alternative livelihood, a solution to compensate economic impacts of agriculture water consumption (urmia lake basin)

one of the most significant factors of urmia water crisis is dry and wet agriculture, despite all guidelines and declarations on controlling water consumption, agriculture has been developing. these phenomena rooted in necessity of gaining income and intertwined relation of people livelihood with agriculture. according to this assumption, stakeholders have tried to develop alternative livelihood, instead of farming and encourage farmers to implement other ways for income generation. and save water for the advantage of urmia lake. on the other hand alternative livelihood approaches faced with many doubtful challenges and it is needed to analyze the success factors of this approach. in this research the related literature had been analyzed through the contextual analysis method. beside that expert’s knowledge and ideas were investigated through open interviews and other qualitative methods. extracted reasons have been categorized and expressed at the third section. at the conclusion part, the most important solutions for sustainable livelihood policy making aligned with urmia lake water crisis are proposed.