کاربرد مدل حل اختلاف نش در تخصیص بهینه حوضه آبریز دجله و کرخه با رویکرد احیای تالاب هورالعظیم/هورالهویزه

با رشد روز افزون جمعیت و توسعه اقتصادی در سرتاسر دنیا، تقاضا برای منابع آب به شدت افزایش یافته و مدیریت آن را به ویژه در حوضه های آبریز مشترک با چالش مواجه کرده است. درخاورمیانه نیز رشد سریع جمعیت و شهرنشینی، صنعتی شدن و آلودگی و سیاست های خودکفایی کشاورزی بر منابع آب این منطقه تاثیر چشمگیری گذاشته است. در سال های اخیر، خشک شدن تالاب های بین النهرین با ایجاد پدیده ریزگردها در بخش غرب و جنوب غربی ایران و اثرات زیانبار آن به بحرانی در منطقه تبدیل شده است. نظریه بازی‌ها یکی از مهم‌ترین ابزاری است که امروزه برای حل مناقشات و یافتن تعادل در سیستم های آبی استفاده می‌شود و چارچوب مناسبی برای بررسی مسائل و حل اختلاف در سطح بین المللی ارائه می نماید. در این مقاله با رویکرد غیرهمکارانه نظریه بازی‌ها و با استفاده از مدل حل اختلاف نش غیرمتقارن به تحلیل رفتار کشورهای ترکیه، عراق و ایران در حوضه رود دجله و کرخه با هدف تامین حقابه زیست محیطی تالاب هورالعظیم/هورالهویزه پرداخته شده است. الگوریتم ژنتیک برای بهینه کردن تابع هدف مسئله حل اختلاف به کار رفته است. در نتایج حاصل از اجرای مدل حل اختلاف نش غیر متقارن و در راستای تحقق حقابه زیست محیطی تالاب؛ در بهترین حالت ممکن میزان سهم تخصیص یافته برای ترکیه، عراق و ایران به ترتیب 33/23، 00/25و 87/5 میلیارد مترمکعب به دست آمد.

application of nash conflict resolution model for optimal allocation of tigris and karkheh basins with the approach of restoration of hawizeh marshes

population growth and economic development all over the world have caused a drastic increase in water demand and created challenging management problems especially in shared watersheds. rapid population and urbanization growth, industrialization, pollution and self-sustainability policies in middle-east had a great influence on water resources in this region. in recent years, hawizeh marshes drying has been a creation cause of the haze phenomenon and its harmful effects in the western and south-western parts of iran which have turned to a regional crisis. the game theory has proven to be an important tool which creates a framework to solve conflicts and reach a state of equilibrium in water resources systems at the international level. a non-cooperative asymmetrical approach of the nash equilibrium has been utilized to analyze the effects of the behavior of the three stakeholder countries, turkey, iraq, and iran in tigris and karkheh basins on the environmental water right of the hawizeh marshes. the genetic algorithm has been used to optimize the objective function,. the results of the application of the asymmetrical nash equilibrium to meet the environmental requirements of the marshes; at their highest desirability, turkey, iraq, and iran got allocated 23.33, 25 and 5.87 bcm of water.