بررسی تغییرات شوری خاک در کشتهای ذرت و گندم تحت سامانه آبیاری قطرهای-نواری در مناطق مرکزی خوزستان

محدودیت منابع آب، ضرورت استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی را بیشتر کرده است. یکی از راهکارهای دستیابی به این مهم به‌کارگیری روش‌های مدرن آبیاری از جمله آبیاری قطره‌ای-نواری است. استفاده از این سیستم در خاک‌های مستعد به شور-سدیمی شدن نیاز به پایش کیفی خاک در طول زمان دارد. در تحقیق حاضر به منظور بررسی کارایی آبیاری قطره ای-نواری و همچنین تاثیر این سامانه آبیاری بر روی شوری خاک، در خاک‌های ریز بافت مستعد به شوری و قلیایی استان خوزستان، در مزرعه‌ای تحقیقاتی، اقدام به کشت دو فصل گیاه ذرت تابستانه و یک کشت گندم زمستانه گردید. نتایج نشان داد که سامانه آبیاری قطره‌ای-نواری با وجود مصرف آب کمتر، در میان مدت کشاورزی پایدار مزرعه مورد نظر را با خطرات جدی در زمینه افزایش شوری خاک و تبدیل خاک از شور به شور- سدیمی، مواجه می‌سازد. به نحوی که خاک غیرشور-غیرسدیمی ابتدای فصل کشت، در انتهای کشت تبدیل به خاک شور شده و به سمت سدیمی شدن نیز پیش می‌رود. در این روش آبیاری، به منظور حفظ کیفیت خاک در طول کشت اطمینان از تامین آب مورد نیاز آبشویی در هر نوبت از آبیاری ضروری است. نتایج عددی نشان داد در عمق 50 سانتی‌متری خاک، مقدار شوری در طول کشت نسبت به مقدار اولیه آن در روش آبیاری قطره‌ای-نواری به ترتیب تا 6/4 برابر افزایش نشان داد.

investigation of soil salinity changes in maize and wheat cultivations using tape irrigation in the central areas of khouzestan

nowadays, the importance of water and its shortage have led to the optimal use of water in the most countries of world, especially in arid and semi-arid areas of developing countries. so it seems that saving water by using pressurized irrigation systems extension is necessary. modern irrigation systems such as tape irrigation method is one of the best ways to optimal use of water. using this system in saline and sodic prone soils need soil quality monitoring over time. in the present study, tape irrigation system efficiency and its effects on soil salts in fine texture saline and sodic prone soils have been studied. for this purpose, two summer maize and one winter wheat have been cultivated in the research farm in two years. in the medium time term, soil salts analysis results showed that tape irrigation system, despite better water productivity, can endanger the farm’s sustainable production. this behavior increases soil salinity and converting the soil from saline to saline and sodic. so that non-saline and non-sodic soil before cultivation are converted to saline soil after cultivating in three seasons and it is closed to be saline and sodic soil. for insurance about soil quality during cultivation, it is needed to supply water based on water requirement and leaching fraction. at a depth of 50 cm of soil, the ratio of salinity to its initial amount has increased to 4.6 times for tape irrigation system.