ارزیابی رابطه ارتفاع از سطح دریا و کارایی مدل هارگریوز در برآورد تبخیروتعرق مرجع

جامع‌ترین مدل ارائه‌شده برای برآورد eto در سال‌های اخیر به‌عنوان جایگزین لایسیمتر، مدل پنمن-مانیث فائو (fpm) است. مشکل بزرگ این مدل نیاز به متغیرهای متعدد هواشناسی است. کارشناسان فائو در شرایط کمبود متغیرهای هواشناسی استفاده از مدل هارگریوز را توصیه نموده‌اند. در این پژوهش کارایی مدل هارگریوز در رابطه با ارتفاع از سطح دریا درآب هوای مختلف ایران موردبررسی قرار می‌گیرد. ابتدا ایستگاههایی با متغیرهای مورد نیاز مدل fpm در پنج نوع آب‌وهوای ایران (بر اساس شاخص خشکی یونسکو) در نظر گرفته شد. مدل fpm به‌عنوان مرجع مقایسه و معیارهای nrmse جهت صحت‌سنجی مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد مدل هارگریوز در اکثر ایستگاه‌های (4 ایستگاه از 5 ایستگاه) مورد بررسی در آب‌وهوای خیلی‌خشک ایران کارایی نداشته و این مدل برای این مناطق قابل توصیه نمی باشد؛ در آب‌وهوای خشک ایران این مدل در ایستگاه‌های هواشناسی در مکان‌های با ارتفاع 1350 تا 2188 متر از سطح دریا در ایران قابل توصیه است، برای اظهار نظر تکمیلی نیاز به بررسی ایستگاه‌های با ارتفاع های بیشتر از 2188 است، در آب‌وهوای نیمه‌خشک در محدوده ارتفاع 32 تا 2465 از 30 ایستگاه فقط 4 ایستگاه مدل هارگریوز کارایی نداشت که دلیل خاصی برای آن‌ها یافت نشد. در مجموع برای آب‌وهوای نیمهخشک مدل قابل توصیه است. برای اطمینان از کارایی مدل به بررسی در ارتفاع‌های بیشتر نیاز است. درآب‌وهوای نیمهمرطوب ایران از ارتفاع 21- تا 1855 متر مدل هارگریوز برای تمام ایستگاه‌های موجود قابل‌قبول بوده است، بررسی داده سایر کشورها با تنوع ارتفاع نتایج را بهبود خواهد بخشید. درآب‌وهوای مرطوب تا ارتفاع 23 متراز سطح دریا مدل هارگریوز در اکثر قریب به اتفاق ایستگاه‌ها نتایج قابل‌قبول داشته است. در ایستگاه مریوان (شمالغرب) با ارتفاع 1287 متر مدل کارایی نداشت. برای توصیه کلی نیاز به بررسی ایستگاه‌های با تنوع ارتفاع در این نوع آب‌وهوا به کمک داده های دیگر کشورها می‌باشد.

evaluation of relationship between elevation and performance of hargreaves model in estimation of reference evapotranspiration

the most comprehensive model presented for estimating eto in recent years as a lysimeter alternative is the fao penman- monteith model (fpm). the big problem with this model is the need for multiple meteorological variables. fao experts have recommended using the hargreaves model in the absence of meteorological variables. in this research, the efficiency of hargreaves model in relation to altitude in different air waters is investigated. at first, stations with required variables of fpm model were considered in five types of iranian climate (based on unesco aridity index). the fpm model was used for comparison and nrmse criteria were used for accuracy. the results showed that hargreaves model in most of the stations (4 stations out of 5 stations) was not applicable in hyper-arid climate. in arid climate this model is recommended for meteorological stations at elevation of 1350 to 2188, for further comment it is necessary to examine stations with elevation above 2188. in semi-arid climates in the elevation range of 32 to 2465 out of 30 stations, only 4 hargreaves model stations were ineffective, and no specific reason was found. the hargreaves model is generally recommended for semi-arid climates. to ensure model performance, higher elevation are required. in semi-humid weather from -21 to 1855 meters hargreaves model has been acceptable for all available stations surveying meteorological data from other countries will improve results with elevation variation. in humid climates up to 23 elevation, the hargreaves model has had acceptable results at most stations. at marivan station (northwest) with elevation of 1287 meters, the model did not acceptable. for general advice, it is necessary to examine elevation varied stations in this type of climate using data from other countries.