بررسی اثرات استقرار و عملکرد طرح احیاء و تعادل بخشی در محدوده مطالعاتی مرند استان آذربایجان شرقی

با افزایش برداشت از منابع آب زیر زمینی، آبخوان های دشت های آذربایجان شرقی دچار آسیب جدی از لحاظ کیفیت و کمیت شده اند. در راستای اجرای طرح احیاء و تعادل بخشی در محدوده مطالعاتی مرند، فعالیت های انجام یافته در سه بخش قابل توصیف هستند. بخش اول مربوط به فعالیت هایی می شود که هدف آنها جلوگیری از حفر و بهره برداری از طریق چاههای غیر مجاز می شوند. بخش دوم شامل جلوگیری از مازاد برداشت چاههای مجاز از طریق نصب کنتور هوشمند، تقلیل منصوبات چاه، قطع برق چاه های بهره برداری کشاورزی در فصل غیر زراعی و اعمال شارژ کارت کنتورهای هوشمند مطابق با مفاد پروانه بهره برداری می گردند. بخش سوم، در جهت تسهیل تحقق فعالیت های بخش اول و دوم از طریق آگاه سازی بهره برداران و افزایش همسویی مسئولین و مقامات استانی و اسقرار مدیریت مشارکتی و واگذاری مسئولیت خطیر حفاظت از منابع آب به بهره برداران و به ویژه بهره برداران بخش کشاورزی انجام یافته است. در سال91-1390 میزان کسری مخزن تجمعی آبخوان مرند، 491 میلیون متر مکعب بود که چنانچه روند کاهشی آن به همین منوال ادامه می یافت در سال 97-1396 می بایست شاهد کسری مخزن تجمعی بالغ بر 590 میلیون متر مکعب می شدیم. در صورتیکه در اثر فعالیت های موثر انجام یافته در این محدوده مطالعاتی و در قالب طرح احیاء و تعادل بخشی، کسری مخزن تجمعی به میزان 520 میلیون متر مکعب رسیده است که به میزان 70 میلیون متر مکعب از روند افزایش کسری مخزن تجمعی جلوگیری شده است. در صورت اعمال تغییر الگوی کشت محدوده های مطالعاتی متناسب با میزان آب قابل برنامه ریزی و مصرف بهینه آب، شاهد کاهش چشمگیر روند تنزل کمی و کیفی آب زیرزمینی و آبخوان‏ها و در نهایت تعادل بخشی خواهیم بود.

investigating the effects of establishment and performance of the balance and restoration plan on marand study area of east azarbaijan province

as the groundwater resources have increased, the aquifers of the east azarbaijan plains have suffered serious damage in terms of quality and quantity. the activities carried out in three sections can be described in order to carry out the rehabilitation and balancing plan in the marand study area. the first part deals with activities aimed at preventing drilling and exploitation through unauthorized wells. the second part includes the prevention of surplus harvesting through the installation of smart meters, reduction of wells, cut-off of agricultural wells in the non-agricultural season, and application of smart meter card charging in accordance with the provisions of the license. the third section is aimed at facilitating the realization of the activities of the first and second sectors by informing the beneficiaries and increasing the alignment of the provincial authorities and authorities with the establishment of participatory management and transferring the responsibility of protecting the water resources to the beneficiaries, especially the agricultural users. is. the deficit of the marand aquifer reservoir was 491 million cubic meters in 2011-2012. if the downward trend continued in this way, in 2017-2018 we would have seen a deficit of 590 million cubic meters. the cumulative reservoir deficit has reached 520 million cubic meters as a result of effective activities in this study area and 70 million cubic meters has been prevented from increasing the cumulative reservoir deficit. if we change the crop pattern of the study areas to suit the amount of programmable water and optimum water consumption, we will see a significant reduction in the quantitative and qualitative degradation process of groundwater and aquifers, and eventually equilibrium.