بررسی روند تغییرات زمانی پارامترهای هواشناسی و شاخص خشکی یونپ در استان آذربایجان غربی

مطالعه و پایش مستمر پارامترهای هواشناسی و اقلیمی از اقدامات ضروری در بحث مدیریت منابع آب است. مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخص خشکی یونپ (r) و روند تغییرات زمانی پارامترهای هواشناسی از قبیل بارندگی، دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، باد و تبخیر- تعرق پتانسیل (et0) در استان آذربایجان غربی صورت گرفته است. بدین منظور، داده های هواشناسی (بین سال های 1996 تا 2014) از 16 ایستگاه سینوپتیک شهرستان های استان آذربایجان غربی جمع آوری شد و پس از بررسی، تجزیه و تحلیل و محاسبه تبخیر- تعرق پتانسیل با استفاده از روش فائو پنمن مانتیث توسط نرم افزار متلب، روند تغییرات این پارامترها مشخص گردید. همچنین شاخص خشکی یونپ برای تمام ایستگاه های هواشناسی منطقه مورد نظر محاسبه و پهنه بندی آب و هوایی و خطر بیابانزایی براساس این شاخص بررسی شد. نتایج نشان دهنده روند ثابت مقدار بارندگی و روند کاهشی مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل در این بازه آماری بودند. بطوریکه مقدار کاهش et0 برای دوره ی 19 ساله برابر 25 میلیمتر بدست آمد. بررسی شاخص خشکی یونپ نشان داد استان آذربایجان غربی با شاخص خشکی یونپ برابر 3/0 جزو مناطق نیمه خشک بوده و خطر بیابانزایی در این استان شدید است. همچنین در بین شهرهای این استان، پیرانشهر و سردشت به ترتیب با شاخص خشکی یونپ برابر 5/0 و 66/0 در پهنه خشک نیمه مرطوب و نیمه مرطوب و با خطر بیابانزایی متوسط و کم قرار دارند.

investigation of time variation of meteorological parameters and unep dry index in west azarbaijan province

continuous study and monitoring the meteorological and climatic parameters are essential actions in the management of water resources. the purpose of this study was to investigate the unep dry index (r) and time variation trends of meteorological parameters such as rainfall, temperature, relative humidity, sunshine, wind and potential evapotranspiration (et0) in west azerbaijan province. for this purpose, meteorological data (between 1996-2014) were collected from 16 synoptic stations of west azarbaijan province. after analyzing and calculating these data the potential evapotranspiration was calculated by using the fao penman monteith method to determine the process of changing climatic parameters. also, the unep dry index was calculated for all meteorological stations of the studied area to investigate the climatic zoning and desertification risk based on this index. results showed a constant trend of precipitation amount and a decreasing trend of evapotranspiration potential in this statistical period. the reduction in et0 for a 19-year period was 25 mm. investigation of unep dry index showed that west azarbaijan province with ynep index of 0.3 is in semi-arid zone and the risk of desertification in this province is high. also in piranshahr and sardasht cities, with a unep index of 0.5 and 0.66, respectively, are in semi-humid arid and semi-humid zone with moderate and low desertification risk.