تحلیلی بر شاخص بهره وری آب در قطب های تولید گندم در کشور

محدودیت منابع آب و لزوم حفظ میزان تولید در محصولات استراتژیک (همانند گندم) توجه به مقوله بهبود بهره-وری آب را دو چندان نموده است. با توجه به گستره کشت گندم در ایران و سهم قابل توجه این محصول در میزان آب مصرفی، لازم است بهره وری آب این محصول مورد توجه جدی قرار گیرد. در تحقیق حاضر اطلاعات میدانی 241 مزرعه گندم با رویکرد تحلیل بهره وری آب مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحلیل بهره وری آب گندم نشان داد شاخص بهره وری آب در اقلیم نیمه‌خشک سرد در بازه 35/0 تا 26/1 کیلوگرم بر مترمکعب، اقلیم نیمه‌خشک فرا سرد در 47/0 تا 04/1 کیلوگرم بر مترمکعب، اقلیم خشک بیابانی سرد در 38/0 تا 17/1 کیلوگرم بر مترمکعب، اقلیم نیمه‌خشک گرم 32/0 تا 56/1 کیلوگرم بر مترمکعب، اقلیم نیمه‌خشک معتدل 34/0 تا 58/2 کیلوگرم بر مترمکعب، اقلیم فراخشک گرم 3/0 تا 42/1 کیلوگرم بر مترمکعب، اقلیم خشک بیابانی معتدل 42/0 تا 77/0 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. نتایج تحقیق میدانی در سطح مزارع منتخب نشان داد کمترین میزان شاخص بهره‌وری آب 3/0 کیلوگرم بر مترمکعب در استان کرمان و بیشترین آن به میزان 57/2 کیلوگرم بر مترمکعب در استان گلستان ثبت شده است. در یک رویکرد کلی شاخص بهره وری آب در 12 استان منتخب 83/0 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. همچنین نتایج تحلیل آماری داده ها نشان داد که اقلیم همبستگی معنی داری با شاخص بهره وری آب گندم در سطح کشور نداشته است.

an analysis of wheat water productivity at major production centers of iran

water resource constraints and the need to maintain production levels in strategic crops (such as wheat) have doubled the focus on improving water productivity. due to the wide range of wheat crops cultivated throughout iran and the significant contribution of this crop to the amount of water consumed, water productivity of this crop needs to be seriously considered. in the present study, field data of 241 farms under wheat cultivation were investigated by using water productivity analysis approach. results of water productivity analysis in wheat crop showed that water productivity index in cold semi-arid climate ranged from 0.35 to 1.26 kg/m3, semi-arid ultracold climate from 0.47 to 1.04 kg / m3, cold arid desert climate from 0.38 to 1.17 kg/m3, semi-arid climate of 0.32 to 1.56 kg/m3, moderate semi-arid climate of 0.34 to 2.58 kg/m3, warm extra-arid climate from 0.3 to 1.42 kg/m3, arid temperate desert climate from 0.42 to 0.77 kg/m3. the results of field research showed that the lowest water productivity index was 0.3 kg/m3 in kerman province and the highest was recorded in golestan province with 2.57 kg/m3. in a general approach, the water productivity index in the 12 selected provinces was 0.83 kg/m3. the results of statistical analysis showed that climate had no significant correlation with wheat productivity index in iran.