ارزیابی استفاده از ظرفیت‌های قانونی حد بستر و حریم رودخانه‌ها در کاهش مصرف آب کشاورزی مطالعه موردی: رودخانه زرینه رود در محدوده شاهین‌دژ

بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب رودخانه‌های زرینه‌رود و سیمینه‌رود در سال‌های اخیر به جهت مصارف کشاروزی افزایش یافته است. این مساله منجر به تشدید روند خشک شدن دریاچه ارومیه گردیده است. یکی از موثرترین راهکارهای پیشنهادی در جهت کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، مدیریت اراضی آبی می‌باشد. مدیریت اراضی واقع در بستر و حریم رودخانه‌ها با استناد به مواد قانونی، می‌تواند ضمن کاهش ریسک سیلاب به عنوان روشی در جهت حفاظت کمی منابع آب موثر باشد. در مقابل، وابستگی معیشتی ساکنان حاشیه رودخانه به کشاورزی و تاثیر عوامل مختلف محیطی، اقتصادی و اجتماعی، از چالش های پیش رو می باشد. در کشورهای توسعه یافته، مالکیت منابع و عرصه های طبیعی مانند بستر رودخانه نفی نشده ولی نوع کاربری اینگونه اراضی محدود گردیده است. در تحقیق حاضر بمنظور کاهش مصرف آب کشاورزی، با بکارگیری روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره در محیط gis و با استفاده از مفاد مرتبط با قوانین بستر و حریم رودخانه ها، مدیریت کاربری اراضی رودخانه بگونه ای پیشنهاد می گردد که ضمن رعایت حقوق عرفی مالکان، ضوابط هیدرولیکی و ریسک سیلاب نیز مد نظر قرار گیرد.

assessment of using legal capacity in river fringe in reducing agricultural water consumption case study: zarrineh rood river

irregular exploitation of siminehrud and zarinehrood water sources have been increased dramatically in recent years. this issue leads to drought exacerbation of urmia lake. one of the most effective suggested solution to reduce the water consumption is to decrease the level of water lands. management of floodplains while decreasing the risk of floods will be considered as a method of saving water. in the current research by using multi criteria decision making models in gis format and considering the legal criteria, the management of floodplain rivers suggested wile considering the land’s owners legal and traditional right. the principle of the hydraulic and flood risk should be bear in mind.