پهنه بندی کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک با استفاده از زمین آمار در برخی کاربری های منطقه خرمرود استان همدان

آگاهی از نحوه توزیع کربن آلی خاک و ارتباط آن با دیگر ویژگی‌های خاک از اهمیت بالایی برخوردار است. امروزه با توجه به صرف وقت و هزینه زیاد برای نمونه‌برداری و آنالیزهای آزمایشگاهی جهت اطلاع از مقادیر و نحوه توزیع ماده آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک، استفاده از فناوری‌های نوین همانند زمین‌آمار رو به افزایش است. همسایه طبیعی یک روش زمین آماری است که از الگوریتم مجاورت یا همسایگی استفاده می‌کند. منطقه‌ی مورد مطالعه با وسعتی حدود 12 هزار هکتار در جنوب‌غربی کوه الوند و 30 کیلومتری شهر همدان واقع شده است. وزن مخصوص ظاهری و درصد کربن آلی 94 نقطه اندازه‌گیری شد. بعد از تجزیه و تحلیل‌های آماری، پهنه‌بندی دو ویژگی مورد نظر با روش همسایه طبیعی توسط نرم‌افزار arcgis انجام شد. مقادیر mae، mbe، rmse و ضریب همبستگی برای ارزیابی صحت و دقت محاسبه شد. با توجه به ضریب همبستگی 68/0 برای کربن آلی و 74/0 برای وزن مخصوص ظاهری می‌توان دقت و صحت بالای نقشه‌ها را تایید کرد. از سویی مقادیر وزن مخصوص ظاهری و ماده آلی در کاربری باغی متوسط است. یکی از دلایل مهم کاهش ذخیره کربن در مناطق باغی، تخلیه کربن خاک در اثر مدیریت نادرست و در نهایت تخریب خاک است. کاربری مرتع، ماده آلی متوسط رو به بالا و وزن مخصوص متوسط رو به پایینی دارند.کاربری زراعی، مقادیر متوسطی از هر دو ویژگی را نشان می‌دهد. قسمت‌هایی از منطقه شامل کاربری‌های رهاشده و حفاظت‌شده با مقادیر ماده آلی متوسط و زیاد، وزن مخصوص متوسط و کم هستند. نتایج حاکی از آن است که روش همسایگی طبیعی توانسته است پهنه‌بندی مقادیر کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری را به خوبی توجیه کند.