حشره­ی مولد مان،(coleoptera: curculionidae) larinus sp.، روی گیاه شکرتیغال، echinops spp. در مراتع کرمانشاه و کاربرد مان(manna) در صنعت تولید داروهای گیاهی

گونه­های جنس شکرتیغال echinops spp (asteraceae) در زمین­های بکر، مراتع و کنارجاده­ها به طور معمول می­رویند. گونه­های خاصی از حشرات سرخرطومی جنس larinus sp. (col: curculinidae) با گیاهان جنس شکرتیغال در ارتباط هستند. این سرخرطومی­ها تخم­های خود را به صورت انفرادی، روی ساقه و گل­آذین گونه­های جنس echinops قرار می­دهند. لاروها با تغذیه از ساقه شکرتیغال باعث تراوش شیرابه­ای سفید رنگ و صمغ مانند بنام مان می­شوند. این شیرابه در معرض هوا شکرک می­زند و سپس خشک می­شود. دقیقا در محل زخم، لاروها از این شیرابه برای خود اطاقکی صمغی می­سازند و درون آن به تغذیه و رشد و نمو ادامه می­دهند. همزمان با رشد لارو، اطاقک صمغی نیز حجیم تر می­گردد تا فضای کافی برای فعالیت لارو ایجاد می­شود. بعد از رشد کامل لارو در همان جا به شفیره تبدیل می­شوند. ترشح صمغ شکرتیغال، حاصل از عکس العمل و یا دفاع گیاه میزبان در برابر تغذیه لارو سرخرطومی است، دارای خاصیت دارویی است و در طب سنتی اهمیت زیادی دارد و در عطاری­های دارو گیاهی به فروش می­رسد. به همین خاطر نقش این سرخرطومی­ها در تولید نوعی صمغ دارویی و یا خوراکی (mana echinops) به عنوان حشراتی مفید دارای اهمیت است. سرخرطومی­های جنسlarinus بیش از 189 گونه را شامل می­شوند که تقریبا 140 گونه آن در مناطق پالئارکتیک پراکنش دارند و در منطقه مدیترانه در حدود 100 گونه از این جنس یافت می­شود. تحقیق حاضر با هدف جمع آوری اطلاعات هرچه بیشتر در مورد سرخرطومی­های جنسlarinus و ویژگی­های زیستی آنها روی گیاه شکرتیغال و همچنین فواید مان حاصل از آن و دارابودن پتانسیل تجارت گیاهان دارویی و قابلیت جایگزینی با داروهای شیمیایی در بحث تولید و صادرات می­تواند سهمی ازصنعت تولید گیاهان دارویی را به خود اختصاص دهد.