مدیریت اشتراکی دریای خزر (رژیم حقوقی و استراتژی سیاست خارجه همسایگان)

فروپاشی شوروی باعث تغییرات ژئوپلیتیک و افزایش کشورهای ساحلی خزر از دو به پنج شد. ارتباط تاریخی ایران با این دریا باعث شد مسائل و تحولات آن به عنوان موضوعی استراتژیک در دستور کار سیاست گذاران و مجریان کشور در دوره های مختلف باشد. جنگل داری، ماهیگیری، کشاورزی و استفاده از سواحل آن در بخش صنعت توریسم و حمل و نقل دریایی، واردات، صادرات و تجارت با بنادر ساحلی این دریا،از دیرباز ساختار اقتصادی منطقه را شکل داده است.درگذشته حضور قدر ت های بزرگ درحوزه ی خزر به عنوان یک مسئله به حساب می آمد. اما بعد از فروپاشی شوروی، اختلاف بر سر منابع دریا موجب تنش در روابط میان کشورهای ساحلی و گسترشرقابتهای امنیتی-راهبردی بین آنها شده است.از این رو تحت تاثیر فروپاشی و افزایش روزافزون تقاضای جهانی انرژی به ویژه در اروپا، اهیمت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک زیادی کسب کرده است.دریای خزر دارای ذخایر نفت و گاز اثبات شده ای معادل 65 تا 75 میلیارد بشکه نفت خام می باشد. لذا جهت جلوگیری از سوء استفاده و تفرقه افکنی کشور های غربی و بهره برداری منصفانه همسایگان از این منابع، نیازمند استراتژی تعاملیو مدیریت به سبک اشتراکی است. این مقاله به روش مطالعات کتابخانه ای با روند تاریخی با هدف بررسی تاریخچه و سیر تحولات دریای خزر تدوین گردید کهبه سیر تاریخی مذاکرات و معاهدات در مورد رژیم حقوقی دریای خزر اشاره و نهایتا استراتژی سیاست خارجی همسایگانتشریح و تحلیل گردید.