ارزیابی ریسک های محیطی قراردادهای سرمایه‌گذاری پروژه‌های بالادستی نفت و گاز ایران با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم‌ها

ریسک تاثیر بسیار زیادی بر بازده مور انتظار سرمایه گذاری دارد. پروژه‌های بالادستی نفت و گاز همواره در معرض ریسک‌های متنوعی بوده‌اند و هر یک از ریسک‌ها، ازعوامل مختلف و پیچیده‌ای تاثیر پذیرند و برعوامل دیگر تاثیر گذار؛ که باعث ایجاد روابط غیرخطی می‌شود. از فرآیندهای مدیریت ریسک شناسایی و انجام تحلیل های کیفی و کمی ریسک است. یکی از ابزارهای مناسب جهت شناخت این‌گونه تحلیل ها، استفاده از پویایی‌شناسی سیستم‌هاست. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از این ابزار به بررسی عوامل تاثیرگذار بر یک دسته از ریسک‌های قراردادهای نفت و گاز یعنی ریسک محیطی پرداخته شود و همچنین تاثیر ریسک محیطی بر اهداف قرارداد در فاز اول آن که اجرایی پروژه (شامل هزینه و زمان و کیفیت) شبیه‌سازی شود. لذا با استناد به آخرین چارچوب قانونی قراردادهای بالادستی نفت و گاز، فرضیه پویای تحقیق تدوین و بر اساس آن مدل مفهومی ارائه شد. در این پژوهش عوامل تاثیر گذار بر ریسک های محیطی، روابط علت و معلولی مدل و نمودار انباشت و جریان با استفاده از نظر خبرگان قراردادهای بالادستی استخراج و فرموله شد. در پایان پس از شبیه‌سازی توسط نرم‌افزار ونسیم، رفتار آینده سیستم شبیه‌سازی و مدل اعتبارسنجی شد. رفتارهای شناسایی شده طبق نظر خبرگان ابزار مناسبی جهت فرایندهای برنامه ریزی واکنش به ریسک؛ نظارت و کنترل در اختیار قرار می دهد که می توان از آن در مرحله مذاکرات و طراحی قراردادهای بالادستی نیز بهره برد.