ادبیات عامه در آثار داستانی جمال‌زاده و دانشور با تاکید بر ضرب‌المثل عامه

ادبیات داستانی امروز به دلیل الهام گرفتن از زندگی مردم عادی و پرداختن به مشکلات، دغدغه ها و گرفتاری های این قشر از جامعه، حوزة ادبیات معاصر را نیز متاثّر کرده است. با توجّه به اهمیت و جایگاه بنیادی این مقوله در ادبیات معاصر، مطالعة عناصر ادبیّات عامه در داستان ها و قصّه ها و تحلیل نقش این عناصر در نیل به غایات هنری، فرهنگی و تربیتی بسیار سودمند است. سیمین دانشور و محمدعلی جمال زاده برای برخورداری داستان هایشان از زبانی ساده، شیرین و جذاب، به مصادیق فرهنگ عامه به ویژه ضرب المثل کشش خاصی دارند و از این رهگذر؛ ارتباطی تنگاتنگ با خواننده برقرار می کنند و بر حفظ میراث گذشتگان و هویت ایرانی خویش پای فشاری می کنند. ضرب المثل های عامیانه که آنها در آثار داستانی خود به کار می بردند، اغلب عامیانه هستند و با سایر مشخص های فرهنگ عامه پیوند خورده اند و معمولا بر زمینه ای از فرهنگ مادی یا آداب و باورهای بنا شده اند که در اکثر آنها، آن زمینه ساخت از بین رفته؛ ولی عصاره آن به صورت کنایه یا ضرب المثل که کنایی است در زبان مردم عصر جدید با فرهنگ و تمدن مادی جدید باقی مانده است. این مقاله که با روش تحلیلی و توصیفی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است، به بازتاب ضرب المثل های عامیانه در آثار داستانی دو نویسنده برتر معاصر یعنی سیمین دانشور و محمدعلی جمال زاده می‌پردازد.