مشهد و عناصر هویّتی آن در شعر مهدی اخوان ثالث

مشهد(طوس) هم به‌عنوان زادگاه مهدی اخوان ثالث و هم از جهت این‌که خاستگاه ادبی او به شمار می‌آید، نقشی اساسی در سرتاسر دوران ادبی وی دارد. اخوان خود را مسافری می‌داند که از خراسان به یوش می‌رود؛ از همین رو می‌توان مشهد(طوس) و فرهنگ و ادبیات آن را در سطوح مختلف شعر اخوان جستجو کرد. در این مقاله، ابتدا نگاهی می‌اندازیم به «جاذبه و دافعه مشهد» برای اخوان و از این گذار، بازتاب محیط فرهنگی و اجتماعی مشهد در شعر اخوان را در دوره‌های مختلف حیات ادبی وی بررسی می‌کنیم. سپس به بررسی بازتاب روابط شخصی اخوان در سال‌های اقامت مشهد و پس‌ازآن، با مردم دیار خود و آثار این روابط بر شعر او می‌پردازیم و پس از بررسی جلوه‌های حضور «امام رضا» و «حرم رضوی»، به‌عنوان مهم‌ترین نماد شهر مشهد، در شعر اخوان، بازتاب‌های زبانی مشهد در شعر اخوان را مورد واکاوی قرار می‌دهیم. در این بخش، علاوه بر مرور اشعار اخوان به لهجه مشهدی، به اثرپذیری از اشعار وی از مکتب ادبی خراسان و نیز استفاده م.امید از واژگان و اصطلاحات مشهدی در شعر خود، پرداخته‌شده است. چگونگی اثرپذیری شعر امید از ادبیات مسلط بر انجمن ادبی خراسان و سنت شعری مشهد، نیز مرور تصاویر(ایماژها) مشهد در شعر اخوان ثالث، ازجمله دیگر مسائلی است که در این مقاله به آن‌ها پرداخته‌شده است.