بررسی نماد برف در اسطوره مردم اوستیا - حماسه ی اوستیایی نارت و شاهنامه

حماسه ی نارت، اساسی ترین حماسه ی اسطوره آمیز مردم اوستیاست؛ اسطوره ای که با نشانه های فولکلور در هم آمیخته است؛ همچون هر حماسه ای از عناصری چون پهلوانان نامدار، دشمنان این پهلوانان، تولدهای اغراق آمیز و افسانه ای، روئین تنی، مبارزه ی تن به تن، نمادهای افسانه ای همچون دیوها و پریان، و غیره برخوردار است. در میان عناصر اسطوره آمیز توجه به نماد برف در حوادث قهرمانانه ی گوناگون شاهنامه و حماسه ی اوستیایی نارت، اهمیت می یابد. در شاهنامه می توان به فرو رفتن در برفی سهمگین در نتیجه ی سحر و جادوی بَرمَن در مبارزه با تورانیان در دوران کی خسرو اشاره نمود. سیمای برف در حماسه اوستیایی نارت نیز در سه صحنه بازتاب پیدا کرده است: 1- در داستان سفر اوریزماگ در جستجوی فرزند بینامش که ناخواسته و با شمشیر خودِ پهلوان به دیار مردگان شتافته است، فرزند بینام اوریزماگ با کسب اجازه از باراستیر، فرمانروای سرزمین مردگان، به قصد دیدار با پدر و مادر و طلب خیرات، به دیدار ایشان می رود و در هیات یک جنگجوی جوان، اوریزماگ را به شکار دعوت می کند. شاتانا- همسر اوریزماگ - که از این جوان بی نام و نشان، بیمناک است وردی سحرآمیز می خواند و برفی سهمگین بر سر راه اوریزماگ و فرزند بینامش باریدن می گیرد. 2- در ماجرای مبارزه ی اوریزماگ و غول کج و معوج، میان نارتیان بحثی پیرامون آنکه چه کسی از ایشان بهترین است در می گیرد، کارماگون، پیرزنی حکیم بهترین زنان نارتی را شاتانا و بهترین مرد نارتی را اوریزماگ می خواند و نارتیانِ خشمگین، به وی ناسزا می گویند و او را از نیخاس - محل تجمع و مشورت نارتیان بیرون می اندازند. کارماگون سه پیراگی عسلی می پزد و نفرین می کند، برفی که تاکنون سابقه نداشته بر نارتیان باریدن گیرد؛ 3- در داستان سوسلان و پسران تارا زمستان سختی در سرزمین نارت در حال سپری است و برف بسیار چراگاه ها و خوراک دام ها را نایاب می کند. در شاهنامه نیز پسران فریدون در نتیجه ی افسون شاه یمن سر از برف در می آورند؛ همچنینند لشکریان ایرانی به رهبری گیو که در دوران کی خسرو با دشمنان تورانی و با افراسیاب نبرد می کنند و گرفتار برف و جادوی جادوگر تورانی می شوند؛ جادوگر نیز پس از آنکه پسر گودرز دستش را قطع می کند، هلاک می شود.