باور به چشم‏زخم و رفع آن در دیوان کمال‏الدین اسماعیل

متون ادبی یکی از غنی‏ترین منابع ثبت آداب و رسوم، فرهنگ و ادب عامه است. باور به چشم‏زخم یکی از عناصر فرهنگ و ادب عامه است که از گذشته‏های دور تا امروز در فرهنگ ملل مختلف وجود داشته و هر قومی متناسب با فرهنگ و باورها و اعتقادات خویش به دفع آثار آن پرداخته است. چشم‏زخم و اعتقاد به آسیبی که از نگاه دیگران به انسان می‏رسد یکی از مضامین پرکاربرد در ادبیات فارسی و حتی ادبیات جهان است. این نوشتار با هدف بررسی چشم‏زخم و راه‏های دفع آن در دیوان کمال‏الدین اسماعیل نگاشته شده است. از شیوه‏های دفع آثار چشم بد که در دیوان کمال‏الدین اسماعیل دیده می‏شود می‏توان به موارد اسپند دود کردن، نیل برکشیدن، خواندن فاتحه، چشمارو، حرز و تعویذ، حمایل، طلسم بستن، بخور و سوزاندن عود، قربانی کردن و گفتن عبارت چشم بد دور اشاره کرد. برخی از این راه‏های رفع چشم‏زخم ریشه در دین اسلام دارد و برخی جزو فرهنگ عوام محسوب می‏شود.