ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﻨﺒﯿﻪ و ﻧﻘﺶ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ آن در ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ

از مجموع مباحث و نظرات روانشناسان چنین استفاده می‌شود که آنان غالباً بر تقویت مثبت و پاداش در مقابل اعمال و رفتارهای مطلوب تکیه کرده‌اند و تنبیه را به عنوان آخرین روش در تغییر رفتار، آن هم به شکل ساده مورد توجه قرار داده‌اند و این سخن به نظر اسلام نزدیک است؛ زیرا در روایات اسلامی ، روش اولیه برخورد با رفتارهای نامناسب محبت ، اکرام، عفو و رحم و اغماض است و اگر با این روش‌ها، غرض حاصل نشد و خوش‌رفتاری سودمند واقع نگردید؛ باید از روش تنبیه به عنوان روش ثانوی استفاده کرد، و به عنوان آخرین راه‌حلی است که در متون اسلامی تجویز شده است. تشویق وﺗﻨﺒﯿﻪ؛ در ﺳﯿﺮه ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺮﺑﯽ ﮐﺎﻣﻞ اﻟﻬﯽ در اﻣﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺮاﯾﻂ و آداب آن رﻋﺎﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﺸﺎن در ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﺮدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﯿﺎﺳﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی، ﻋﺒﺎدی و... از اﯾﻦ روش ﮐﺎرﺳﺎز ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﻣﺪد ﺟﺴﺘﻪ اﻧﺪ. ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮدی اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮد و ﺳﯿﺮه ﻋﻤﻠﯽِ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ع را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮی ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داد. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف، ﮐﺎرﺑﺮدی و از ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ، ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ.