بررسی ساختار مدارس ایرانی- اسلامی در دوره صفوی

یکی از شاخصه‌های اصلی فرهنگ و تمدن در هر عصر و دوره‌ای نهاد آموزش و توجه به امر تعلیم و تربیت و به‌تبع آن، پرورش صاحبان ذوق و اندیشه در عرصه علم، ادب و هنر می‌باشد و بدیهی است که این امر نیز به‌نوبه خود رابطه ناگسستنی با اوضاع سیاسی و اجتماعی کشور دارد. شکوفایی خلاقیت نیازمند محیطی است که به نوآوری و اندیشه نو اهمیت بدهد. و دستیابی به این محیط و فضای مطلوب در مدارس، یکی از الزامات تحقق مدارس ایرانی- اسلامی است. فضایی مطلوب به فضایی اطلاق می‌شود که در آن، شرایط فیزیکی کالبدی محیط از نیازهای رفتاری کاربران حمایت نموده و آن را تسهیل نماید. دوره صفوی بدون تردید عصر طلایی مدارس در ایران به شمار می‌آید، ازنظر ترکیب کلی پلان آرایش چهار ایوانی کماکان ویژگی اصلی این مدارس بود. بسیاری بر این نکته تاکید می‌ورزند که مدرسه‌سازی در دوره صفوی به لحاظ زیبایی، دقت و ویژگی منحصربه‌فرد کمال در هماهنگی و وحدت شکل و فضا حرف آخر معماری ایرانی- اسلامی در ایران است. نگارنده در پژوهش پیش رو کوشیدند تا ساختار مدارس ایرانی- اسلامی در دوره صفوی بررسی کند. بر همین اساس پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات آن به شیوه کتابخانه‌ای انجام‌گرفته است. نتیجه نشان می‌دهد که مدرسه‌سازی در دوره صفوی رشد چشمگیری پیدا کرد، و این مدارس که بر اساس ساختار ایرانی- اسلامی ساخته شدند، نقش مهمی در عرصه تولید اندیشه، ترویج و تثبیت تشیع در جامعه، پرورش عالمان صاحب‌نام ایفا کرده.